Türk dünyasına yönelik çalışmalar yürüten çok sayıda akademisyen, düşünür, araştırmacı, bürokrat ve siyasinin ilgi gösterdiği çalıştaya Kültür ve Turizm Bakanlığı Bakan Yardımcısı Doç. Dr. Hüseyin Yayman, CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ardahan Milletvekili Öztürk Yılmaz da katılarak birer konuşma yaptılar.
Sunuculuğunu TRT spikeri Cahit Maaç’ın yaptığı çalıştayda düzenleme komitesi başkanı ve aynı zamanda Türk Dünyası Parlamenterler Derneği Yöneticisi E. Kırıkkale Milletvekili Kemal Albayrak da bir takdim konuşması yaptı.
NAİL ÇELEBİ: TÜRK BİRLİĞİ VE TURAN HAYAL DEĞİLDİR
Toplantının açılışında konuşan Türk Dünyası Parlamenterler Derneği Genel Başkanı ve 21. Dönem MHP Trabzon Milletvekili Nail Çelebi, Türk Birliğinin kurulmasının bir hayal olmadığını belirterek, “Türk birliğini kurmak ve Turan’ı inşa etmek pek ala mümkündür” dedi.
Çalıştayda ele alınan konuları teker teker sıralayan Nail Çelebi, iki kutuplu dünyanın sona ermesi ve Sovyetler birliğinin dağılmasıyla Türk dünyasının önünde yepyeni bir dönem açıldığına işaret ederek, Türk dünyası için bir altın fırsat olan bu dönemin ne yazık ki yeterince ve gereğince değerlendirilemediğini ifade etti.
Türk birliğini kurmanın ve Turan’ı inşa etmenin yol haritasını yeterince ve gereğince düşünme, akletme, fikirden harekete geçme, gayret etme ve çalışmak şeklinde özetleyen Nail Çelebi, Türk birliğini bütün Türk cumhuriyetlerinin istediğini vurguladı.
Tarihin Türk milliyetçilerini ve Türk dünyasının büyük lideri Başbuğ Alparslan Türkeş ve arkadaşlarını bir kez daha haklı çıkardığını kaydeden Çelebi, konuşmasında Türk birliğinin inşasının önemli kutupları olan Ziya Gökalp, Ismail Gaspıralı ve Mehmet Emin Resulzade’ye atıflar yaparak Atatürk’ün “dil bir köprüdür, inanç bir köprüdür, tarih bir köprüdür, dolayısıyla köklerimize inmeli ve farklı olayların böldüğü tarihimiz içinde bütünleşmeliyiz” şeklindeki sözlerinin önemine değindi.
Türk Dünyası Parlamenterler Derneği Genel Başkanı Nail Çelebi konuşmasına şöyle devam etti: Türk dünyası, doğal kaynakları üretme, kullanma ve satışında ortak politikalar oluşturmalılar. Ortak teknoloji ve bilimsel çalışma projeleri geliştirmelidir. Ortak uzay, havacılık ve araç üretim tesisleri kurulmalıdır. Asya ve Türkiye coğrafyasında karşılıklı evlenmeler ve nüfus artışı desteklenmelidir. Çünkü Türkler çok büyük coğrafyada yaşamalarına rağmen bu bölgelerde yeterli nüfus bulunmamaktadır. Ortak savunma konusunda askeri işbirliğini artırmalıyız. Yönetim biçimi olarak demokrasiyi geliştirerek Türk Devletleri arasında yönetim farklılıklarını en aza indirmeliyiz. Eğitim alanında işbirliği yoluyla eğitim ve öğretim farklılıklarını en aza indirmeliyiz. 21. Yüzyıl; devletlerin vatandaşlarına refahı en üst düzeye çıkartmak için çabaladığı, kalkınma ve gelişmişliğin insani temel değerlere göre değerlendirildiği refah devletini kurma, yaşatma ve geliştirme dönemidir. İnsani kalkınmanın temel özelliklerinden olan; kadın, çocuk, engelli, yaşlı ve sosyal yardım hizmetlerinin geliştirilmesi ve temel insan haklarının geliştirilmesi hususundaki çalışmalarda ortak projeler artırılarak devam ettirilmelidir. Aynı soyun mensuplarının tarih içindeki çatışmalarını ve kırgınlıklarını barışçı dil kullanarak ortadan kaldırmalıyız. Ortak değerlerin ve sembollerin kullanımını yaygınlaştırmalıyız. Üniversiteler arası ortak bilimsel projelerin yanı sıra öğrenci değişim programlarını daha da yaygınlaştırmalıyız. Bu birliğin kurulmasına kültürel, ekonomik ve sosyal hizmet alanları öncülük etmelidir. Askeri işbirliği ve savunma alanı tamamlayıcı olmalıdır.”
Konuşmasının sonunda katılımcılara teşekkür eden Nail Çelebi, sözlerini “dilde, fikirde ve işte birlik” ülküsünde buluşmak dileğiyle” tamamladı.
ÖZTÜRK YILMAZ: TÜRK DÜNYASINA ÖNCELİK KAĞIT ÜZERİNDE KALMAMALI
Çalıştayda konuşan CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ardahan Milletvekili Öztürk Yılmaz, Orta Asya bölgesinde görev yaptığını ve bölgeyi yakından tanıdığını belirterek, Türk cumhuriyetlerindeki halkın Türkiye’ye büyük bir sevgisi olduğunu, buna karşılık o devletlerde Rusya’ya karşı bir tehdit algısının da her zaman var olduğunu bildirdi.
Türk cumhuriyetlerine yatırım yapılabilmesi için sağlam bir hukuk devleti düzeninin kurulmasının şart olduğunu kaydeden Yılmaz, Türkiye’nin ağabeylik rolünü oynarken çok dikkatli davranması gerektiğini, en uygun yaklaşım biçiminin eşitlik olduğunu belirtti.
Türk dünyasında görev yapmaktan dolayı gurur duyduğunu anlatan Öztürk Yılmaz, ‘dilde, fikirde, işte birlik’ prensibinin son derece önemli olduğunu ifade ederek, Türk dünyasına yönelik ilişkilere ilişkin starejik söyleminin kağıt üzerinde kaldığını, gerçekte önceliğin Suriye, Irak ve Ortadoğu olmasının üzücü olduğunu vurguladı.
Konuşmasını Cengiz Dağcı’nın romanındaki 1942 yılında trenle sürgüne gidişini anlattığı annesi ve ailesiyle vedalaşma sahnesinden bir bölüm okuyarak tamamlayan CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ardahan Milletvekili Öztürk Yılmaz, Türk Cumhuriyetleriyle ilişkilerde Rusya’nın yanı sıra, Çin’in de önemli bir aktör olduğunu söyledi.
HÜSEYİN YAYMAN: TÜRK DÜNYASI KURULTAYI MUHAKKAK YAPILMALI
Türk Dünyası ve Türk Dış Politikası Çalıştayı’na katılarak görüşlerini ifade eden Kültür ve Turizm Bakanlığı Bakan Yardımcısı Doç. Dr. Hüseyin Yayman, Türk dünyasının Adriyatik’ten Çin Seddi’ne Kara Hakimiyeti Stratejisi’nin coğrafyası olduğunu belirterek, Türk dünyası ile ilişkiye kişisel olarak Atatürk öğrenci yurdunda Kırgız, Kazak ve Azeri öğrencilerle tanışarak başladığını anlattı.
Türk dünyasına dönük Öğrenci Değişim Programının son derece önemli olduğunu ifade eden Yayman, ‘dilde, fikirde, işte birlik’, ortak alfabe, ortak ajans, ortak ders kitapları ve özellikle de tarih kitabının olmazsa olmaz olduğunu kaydetti.
İsim vermeden bir dönem Türk dünyası ile ilişkilerin FETÖ’ye havale edildiğini belirterek devam eden Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Hüseyin Yayman, FETÖ yapılanmasının Türk dünyasında Türk milliyetçilerine bile öteki muamelesi yaptığını söyledi.
Dış politikada ebedi dostluklar ve ezeli düşmanlıklar olmadığı şeklindeki prensibi hatırlatan Yayman, aradan geçen 25 yılda Türk dünyası ile ilişkilerin arzu edilen düzeye bir türlü gelemediğine işaret ederek, Türk dünyası kurultayının muhakkak yapılması gerektiğini ifade etti. Bakan Yardımcısı Yayman, Çörçil’in “karamsarlar her fırsatta bir zorluk, iyimserler de her zorlukta bir fırsat görür” sözüne atıf yaparak, Türk dünyasına yönelik karamsarlığın son bulması, iyimserliğin hakim olması temennisinde bulundu.
KOMİSYONLAR ÇALIŞMALARINI SÜRDÜRÜYOR
Açılış konuşmaların ardından 2 ayrı grup halinde oluşturulan Çalıştay Komisyonları çalışmalarını gün boyunca konuşmalar, bildiriler ve çeşitli sunumlarla sürdürdü.
Başkent Aydınlar Ocağı ve Türk Dünyası Parlamenterler Derneği’nin birlikte düzenlediği Çalıştaya Ankasam, Orsam, 21.Yüzyıl Türkiye Enstütüsü, Türksam, Orta Asya Araştırmalar Merkezi, Misak, Avim, Adam, Yeni Türkiye Araştırmaları Merkezi, Milli Düşünce Merkezi, Anka Enstitüsü, TİKA, Yurt Dışı Türkler Başkanlığı, Türksoy, Dışişleri Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, TIM, TOBB, DEİK, Türk Ocakları, Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği, Türk Aydınlar Vakfı, Türk Hareketi, Milli Eğitim ve Sağlık Vakfı, Türk Kültür Enstitüsü, Türk Dili Konuşan Ülkeler Vakfı, Türk Emekli Subaylar Derneği, Türkmen Alevi Bektaşi Vakfı temsilcileri katılarak destek verdiler.
Türk Dünyası ve Türk Dış Politikası Çalıştayına Prof Dr. Abdulkadir Yuvalı, Yrd. Doç. Dr. Muzaffer Kılıç, Prof. Dr. Mustafa Erdem, İrfan Yalçın, Reyhan Özçiftçi, Eşref Baysal, Abbas Türkmen, Rafet Aslantaş, Murat Özbülbül, Dr. Hayati Bice, Ömer Lütfü Taşçıoğlu, Prof. Dr. Durmuş Boztuğ, Osman Yasin Şahin, Prof. Dr. Orhan Kavuncu, Yaşar Kocaoğlu, Hasan Er, İsrafil Çelik, Dr. Yaşar Kalafat, Prof. Dr. Fırat Purtaş, Prof. Dr. Anıl Çeçen, Dr. Sinan Demirtürk, Prof. Dr. Yonca Anzerlioğlu, Prof. Dr. Haydar Çakmak, Gökhan Turan, Gül Büyükerşen Oral, Yavuzhan Erdem, Tuğrul Somuncuoğlu, Erdem Dokur, Nebile Mercan, Adem Kula, Bahri Can Çalıcıoğlu, Elnur Osmanov, Doç. Dr. O. Can Ünver, Atila Şimşek, Ömer Yetkin, Nihal Konan, Dr. Muzaffer Arslan, Mehmet Şandır, Dr. Gözde Kılıç Yaşin, Bilgay Duman, Oytun Orhan, Ertan Çelik, Yrd. Doç. Dr. Gencehan Babiş, Özge Nur Öğütçü, Doç. Dr. Abdulkadir Develi katılarak konuşma, bildiri ve sunumlarıyla katkı sağladılar.
Türk Dünyası ve Türk Dış Politikası Çalıştayı kapsamında kurulan komisyonların çalışmalarına sunulan bildiri ve konuşmalar derlenecek, basılı eser ve elektronik olarak da yayınlanacak.
Çalıştaya, 57. Hükümet Döneminde Türk Dünyası’ndan Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yapan Dr. Reşat Doğru, Eski MHP Milletvekilleri Halil İbrahim Oral, Ayhan Çevik, Şaban Kardeş, Mustafa Erdem Ahmet Aydın, CHP Eski Milletvekili Sinan Yerlikaya ve Türk dünyası ile ilgili kuruluşlardan çok sayıda temsilci katıldı.
