Birleşmiş Milletler, İsrailli yerleşimciler arasındaki radikallerin, Batı Şeria'daki Filistinli sivillere yönelik saldırılarında bu yıl, geçen yıllara göre çarpıcı bir artış olduğunu açıkladı. Yerel halk, Filistin yönetiminin kendilerini koruyamayacağından endişeli.
BM, ayda 100'den fazla olay rapor edildiğini belirtirken, 2022 yılının başından bu yana 400 kadar kişinin evlerinden ayrılmak zorunda bırakıldığını kaydetti.
Batı Şeria'daki İsrailli yerleşimcilerin sorumlu olduğu şiddet olaylarında arabalar, evler ve dükkanlar ateşe verildi, ölümler yaşandı.
Kusai Maatan isimli 19 yaşındaki Filistinli de 9 Ağustos'ta böyle bir saldırıda öldürüldü. Genç Filistinlinin beyaz atıyla birlikte yer aldığı poster, Ramallah'ın kuzeydoğusundaki Burka köyündeki küçük bir kavşağa yerleştirildi.
Kusai’nin büyükbabası Abdul Moneim Maatan torunu için, “Çok şefkatli bir ruhu vardı. Beni her zaman çok içten bir şekilde selamlardı. Onun yokluğu büyük bir boşluk bırakıyor” ifadelerini kullandı.
Ailesi, Kusai'nin silahlı bir İsrailli yerleşimci tarafından vurularak öldürüldüğü akşam, arkadaşlarıyla köyün yakınında pikniğe gittiğini anlattı.
Köy halkı ise olay gecesi gerilimin çok hızlı tırmandığını ve en az bir yerleşimcinin ateş açtığını belirtti.
İsrail'in yakın müttefiki ABD, yaşananları eşine rastlanmadık şekilde “Yahudi terörü" olarak nitelendirdi.
İsrail güvenlik güçleri, iki İsrailli yerleşimcinin yanında en az beş Filistinliyi gözaltına aalırken, olayla ilgili soruşturmanın devam ettiğini açıkladı.
Kusai'nin genç bir akrabası, yerleşimci saldırılarının her geçen gün giderek yaygınlaştığını ve bir sonraki Kusai'nin kim olacağını kimsenin bilmediğini vurgularken, Filistin yönetiminin halkı koruyamayacağından endişeli olduğunu söyledi.
İsrail Batı Şeria'nın yüzde 60’ını elinde tutuyor ve buradaki güvenlik ile inşaat işlerinin yönetimini elinde bulunduruyor. Burka köyünün de yer aldığı bölgede 370 bin Filistinli ile yarım milyon İsrail vatandaşı yaşadığı tahmin ediliyor.
İsrail’de son seçimden kurulan bugüne kadarki en sağcı hükümet, yerleşimci sayısını iki katına çıkardı ve bir milyona çıkarma niyetini açıkça ilan etti.
Uluslararası toplumun büyük çoğunluğu, yerleşimcileri uluslararası hukuka göre yasa dışı olarak görüyor. Fakat İsrail aynı fikirde değil.
Yasa dışı yerleşimleri takip eden Peace Now (Hemen Barış) örgütü, Batı Şeria'da 2023 yılında yeni yerleşim inşalarında tüm zamanların rekorunun kırıldığını bildirdi. Bu yerleşimler çoğunlukla İsrail devletinin resmi izin olmadan, “göz kırparak onayıyla” kuruluyor.
Peace Now’a göre, İsrail hükümeti, bu yöntemle 15 yerleşime daha onay verdi. İddiaya göre İsrail hükümetinin kilit koltuklarında yasa dışı yerleşimlerden gelen siyasetçiler de yer alıyor.
Burka köyünde Filistinlilere ait tescilli arazi üzerine kurulan Oz Zion isimli yerleşim yerinde kalan 26 yaşındaki iki çocuk babası Yehuda Lieber, “Amacımız İsrail topraklarının tamamına Yahudilerin yerleşmesi. Bu bizim temel hakkımız. Hakkımız kutsal kitapta yazıyor" diyor ve hükümetteki bazı kişilerin de onun bu ideolojisini paylaşmasından cesaret alarak, bu bölgenin İsrail devleti tarafından meşrulaştırılacağına inanıyor.
Yasa dışı yerleşimde yaşayan Lieber, kurulan yeni yerleşimlerin Filistin’in devlet olma stratejisini engellemek amacı taşıdığını gizlemiyor ve "Burada ve diğer yerlerde, kurulmakta olan Filistin devletini kimseden izin almadan engelliyoruz" diyor.
Öte yandan, işgal karşıtı gruplar, yerleşimcilerin iktidardaki sağcı koalisyon hükümetince cesaretlendirildiğini, Filistinlilere ve onların mülklerine yönelik saldırılarının rekor düzeyde arttığını belirtiyor.
İsrail askerlerinin neredeyse her gece baskınlar yapması ve Filistinlilerin karşı saldırılarda bulunması ile bölgede son 20 yılın en ölümlü yılı yaşanıyor.
Filistin yönetiminin verilerine göre, çoğu sivil olmak üzere 180'den fazla Filistinli öldürüldü.
İsrail tarafında ise neredeyse tamamı sivil 32 kişi öldürüldü. İsrailli ölümlerinin yarısı Batı Şeria'da gerçekleşti.
Üst düzey bir İsrail askeri sözcüsü yerleşimci saldırılarındaki artışı "milliyetçi terörizm" olarak adlandırırken, bunun sonucu olarak Filistinlilerin İsraillilere saldırmaya başladığını savundu.
İsrail'in verilerine göre, geçen yılın aynı dönemine oranla bu yılın ilk yedi ayında Filistinlilerin düzenlediği bireysel saldırılarda yüzde 15'lik artış yaşandı.
BM'nin insani yardım kuruluşu (OCHA) ise bu yıl yerleşimcilerin can ve mal kaybına neden olan 700'den fazla olay kaydedildiğini ve bunun 2006 yılından bu yana en yüksek seviye olduğunu duyurdu.
OCHA başkanı Andrea De Domenico, durumu “2021'de günde ortalama bir yerleşimci şiddeti vakasını kaydediyorduk. 2023'te ise günde ortalama üç yerleşimci şiddeti vakası yaşandı” sözleriyle özetledi.
Batı Şeria’daki El Kabun yerleşiminde, kalan aileler de güvenli bölgelere taşınmaya devam ediyor. Ağustos ayının başından beri toplam 89 kiş tehdit nedeniyle arazilerinden ayrıldı.
