~~9 Nisan 2012’de “Robot savaş uçakları geliyor” (STAR) ve “Uludere tekrar etmesin diye“ (Yeni Şafak) başlıklı, aynı kaynakdan servis edildiğine inandığım, aşağı-yukarı birbirinin aynı, renkli ve cafcaflı resimlerle süslenmiş iki daha haber yayınlandı.
Birincisi, 20 sene içinde satın alındığı veya yerli yapıldığı (?) iddia olunan insansız uçaklar listesi (tablo), ikincisi de Abdülkadir Selvi’nin, “insanlı hava aracı geliyor” başlıklı makalesiyle takviye edilmiş iki haber.
İkinci haber ve köşe yazısı şimdilik dursun; ama, STAR gazetesi haberinin bir tahlilini yapmak, bana göre, milletim için bir vicdan borcudur.
Bu haberin alt başlığı şöyle:
Kendi tankını, savaş gemisini, insansız hava aracını üreten Türkiye, tamamen millî imkânlarla “Türk insansız savaş uçağını” üretmek için kolları sıvadı. Robot Türk savaş uçakları (RTSU) 2030’da göklerde olacak.
Bir arkadaşım, “bir büyüğümüz demiş ki” diye başlayarak, sesine ve tavrına ironik bir hava da vererek “az zamanda çok iş yaptık; yaptıklarımız yapacaklarımızın yanında bir heçdir!” sözünü sık sık tekrar ederdi.
Tıpkı bunun gibi, Savunma Sanâyii Müsteşarlığı (SSM), TUSAŞ ve onun türevi TAI.. nasıl olsa devlet erkânını, bürokrasiyi, basını, milleti bu güne kadar hep inandırdıkları (daha açık söyleyeyim: kandırabildikleri) kanaati ile, buradaki gibi, gerçekleştiğini kimsenin görmediği başarıları (!) sıralayarak.. “bakın, bunlar bir hiç; daha neler geliyor, neler!..” vezninde mesnetsiz olarak atıp-tutmaya devam etmektedirler.
Bu haber de bunlardan biridir. Bunun alt başlığında demek istiyorlar ki: Mâdem, 1989~2012 arasındaki 23 senede, kendi tankımızı, savaş gemimizi, insansız hava aracımızı üretebildik.. artık bu ne ki (!), bundan sonra da, aynı şekilde.. kendi imkânlarımızla [herhalde mânâsı.. dizaynı, prototipi, yer-uçuş-vs bütün testleri ve sertifikasyonu kendi insanımızın el emeği-göz nuru ile yapılacak.. çok sevdikleri tâbirle yüzde yüz yerli] insansız savaş uçağını üretmek için kolları sıvadık. Çok değil, şunun şurasında ne kaldı? 18 sene sonra (?), 2030’da RTSU’ları göklerde olacakmış.
Benim yârim gelişinden bellidir; bu güne kadar ne mertebede reel-gerçek başarılı (!) olundu ise bundan sonraki hayal de, çıkmaz ayın son günü gerçek olur herhalde.
Bu haberin benzerlerinden 60-70’lik bir demet, doküman-referans listesi adı ile ekte sunulmuşdur. Merak eden internete girerek, biri dahi gerçekleşmemiş olan bu haberleri (in aslını) okuyup mukayese yapabilir. Pek çoğunun nerede ise kelime kelime aynı olduğunu görür.
1989’da Banshee isimli pilotsuz uçağın-sistemin (satın alma veya kiralanma şeklinde) edinilmesi ile başlamış insansız uçaklarla ilişkimiz. Hemen tâkip eden yılda (1990) TUSAŞ, bu nevi pilotsuz sistemleri fiilen yapmaya (ısrarla söyledikleri gibi üretmeye) kalkmış (!) ve 2012’ye kadar, şu veya bu şekilde 11 farklı insansız uçağı (ismen, bâzıları için resmi ile) yaptığını (!).. bu arada, iki yerli özel şirket (Vestel ve Kalekalıp/Baykar) üçerden 6.. iki devlet üniversitesi de (İTÜ helikopter ve ODTÜ insansız uçak) ikişerden 4 hava aracı yaptıklarını (!) ilan etmişler.
Ey!.. Aziz Türk milletinin siyâsîleri, sivil-asker bürokratları.. ey medya mensupları ve ey garip milletim!.. Bunlardan, hiç olmazsa birinin hizmet verdiğini, bir tek olsun işe yarar görüntü tesbit edip gereken yer/lere ulaştırdığını, ve bunların kullanıldığını, yani işe yaradığını duydunuz mu, gördünüz mü? Oyuncak gibi değil, gerçekten silah gibi…
Habere eklenen tablo (parantez içi, bu uçakların bir mânâda yaşını gösterir)
Proje yılı
Sistem adı
Üretici firma
Kullanım durumu
1989
1990
1995
1995
2002
2003
2003
2004
2004
2004
2004
2005
2005
2005
2006
2006
2006
2007
2007
2008
2008
2008
2009
2010
2011
2012
Banshee
UAV-X1
Keklik
Turna
Harpy-1
Baykuş
Pelikan
Martı
Güventürk
Turna/G
ANKA
Arı
Efe
Heron
Bayraktar
Öncü
Globiha
RİHA-1
Gözcü
Aerostar
Malazgirt
TAKTİK İHA
RİHA-2
Karayel
Çaldıran
ANKA (Blok A)
Meggitt
TUSAŞ
TUSAŞ
TUSAŞ
IAI (İsrail)
TUSAŞ
TUSAŞ
TUSAŞ
ODTÜ
TUSAŞ
TUSAŞ
Vestel Savunma
Vestel Savunma
IUP (İsrail)
Kalekalıp/Baykar
TUSAŞ
Global Teknik (?)
İTÜ-ROTAM
TUSAŞ
Aeronautics (İsrail)
Baykar Makine
ODTÜ
İTÜ-ROTAM
Vestel Savunma
Kalekalıp/Baykar
TUSAŞ
Envanterde (23)
AR-GE projesi ürünü (22)
Envanterde (17)
AR-GE projesi ürünü (17)
Envanterde (10)
AR-GE projesi ürünü (9)
AR-GE projesi ürünü (9)
AR-GE projesi ürünü (8)
Prototip üretimi (8)
Envanterde (8)
Geliştirme aşamasında (7)
Prototip üretimi (7)
Prototip üretimi (7)
Envanterde (7)
Envanterde (6)
TİHA projesi, geliştirme p. (6)
Sivil kullanım (6)
Geliştirme aşamasında (5)
AR-GE projesi ürünü (5)
Envanterde (4)
Envanterde (4)
Geliştirme aşamasında (4)
Geliştirme aşamasında (3)
Geliştirme aşamasında (2)
Geliştirme aşamasında (1)
Sözleşme aşamasında (?)
Bu uçaklardan 6‘sı AR-GE projesi ürünü, 2‘si prototip üretimi, 7‘si geliştirme aşamasında, 5‘i envanterde, biri de [tabii meşhur, dünyada eşi-benzeri bulunmayan (!) ANKA] (sıkı durun).. sözleşme aşamasında (imiş).
“Benim oğlum bina-gramer okur, döner döner bir daha okur”.. yani “boyuna sınıfda kalır” gibi, bilmem kaçıncı kere sözleşme yapılacağı bir daha tekrarlanmış (Ben bu uçak konusunu biliyorsam, ki biliyorum, alnını karışlarım bu ANKA için anlaşma yapan veya yapacak olan askerin).
Bu haberleri okuyunca, televizyonda seyredince, konferanslarda dinleyince, iki gözü iki çeşme “şükür Allahım sana.. artık kendi uçağımızı, hem de yüzde yüz yerli olarak kendimiz yapıyoruz.. artık ölsem de gam yemem” diye duygulanan saf milletim.. ve hele onun hizmetkârları olan yetkililer, medya vs.. hiç mi merak etmiyorlar
“bu yumurtalar ne zaman çatlayacak ve civcivler çıkıp koşmaya başlayacak?” diye. Yumurtada kalan civciv ölür. Ankara’daki erkân ve İstanbul’daki medya mensupları hiç mi merak edip “ne oluyor?” diye sormayacaklar?..
Rabbim, bu milleti sen koru.
Bu arada “yaptık-yapıyoruz, şu gün teslim, bu gün kullanıma giriyor” diye, “kaptı gidiyor, tutabilene aşk olsun” havasında durmadan tekrar edilen yalanlara rağmen.. fiilen kullanılabilecek bir uçak dahi ortaya konamayınca, mecbûren, satın alma veya kiralama yolu ile üç İsrail insansız uçağı edinilmiş (Harpy, Heron ve Aerostar).
Bunların, bilhassa son ikisinin, seneler sonra fiilen kullanıldığını herkes biliyor. Ancak, Nisan 2012 târihli bu haberdeki tabloda, 8 insansız uçak meyânında bu İsrail uçakları da envanterde görülüyor.
Heron (sözde ortak yapım), tablodaki 2005 giriş târihi şöyle dursun, tam olarak bu gün (2012) dahi dört-dörtlük teslim edilmiş ve aynı ölçekde kullanılmış değil. 2005, İsrail ile yapılan anlaşma veya ilk partinin ilk teslimat târihi; yoksa gerçekten teslim edildiği (bizim envantere girdiği) târih değil.
Bu itibarla, daha 2007 yılında tehlike sinyalleri çalmaya başlayınca, mecbûren İsrail’den âcil alıma gidilmiş (21.11.2007, Sabah). Yetmemiş-kesmemiş herhalde ki, yine İsrail’den yeni insansız uçak alımı söz konusu edilmiş
(24.03.2008, Milliyet). Nitekim, Radikal’de “Heron’lara kardeş geldi: IAI Aerostar görevde” haberi yayınlanıyor (11.04.2008). Utanma-arlanma yok ki; henüz bizim olmayan, tam mâlik olup kullanmadığımız Heron’a kardeş geliyor diye haber yazabiliyorlar.
Kim? Tabii SSM, TUSAŞ, TAI.. ve tabii bunların yazıp verdiği haberleri hiç kontro-çek etmeden yayınlayan medya..
Garip bir gerçek daha:
Tabloya bakarsanız, bu insansız uçakların, bizim açımızdan en yaşlısı Banshee.. envantere gireli 23 sene olmuş. Peki kullanıldı mı? Belli değil.. Neden kullanılmadı ve el’an kullanılmıyor?
Belli değil.. Modası mı geçti? Belli değil.. Ohalde, 23 senedir ve hâlâ envanterde neye durur?
Afyon’da patlayan 80 senelik el bombaları gibi.. bizim askerî mühimmat depoları veya bu [envanter/ler] müze mi ki işe yarayan-yaramayan orada muhâfaza ediliyor.
Öyle olmadığına göre, neden bu uçaklar hâlâ orada tutuluyor da hiç olmazsa Yeşilköy’deki “eski uçaklar açık hava müzesine” konmuyor?
Bir şey daha: Aynen Banshee gibi, Harpy için de, edinilme şekli ve kullanılması konusunda herhangi bir habere rastlamadım. Ama Aerostar’ın kiralanarak -hiç olmazsa birkaç ay- fiilen kullanıldığını biliyoruz.
İyi de, kira süresi bittikten sonra Harpy 10 ve Aerostar 4 senedir nasıl-neden envanterde kalıyor? Acaba iâde edilmeyip satın mı alındı bunlar? Öyleyse niçin kullanılmıyorlar?
Soru içinde soru..
Merak etmez misiniz? Kullanım durumu (envanterde, AR-GE projesi ürünü, prototip üretimi, geliştirme aşamasında, TİHA projesi, sözleşme aşamasında..) olarak târif edilen bu uçaklar neredeler ve ne yapıyorlar şu anda diye..
Bunlar hâlâ bu sıfatlarda mı duruyorlar? Yumurtalar, bir türlü çatlamadı mı, civcivler çıkmadı mı?
Bunlar hiç mi büyüyüp işe yaramıyor? Seyirlik mi? O da değil; öyle olsa müzeye konurlardı. Meselâ, ANKA gibi maksilerden (!) vazgeçtik, miniler, varsa midiler hiç olmazsa Güney Doğu’nun meselâ Urfa gibi deniz seviyesinden 400 küsur metre râkımdaki hudut birliklerinde olsun, karakol çapında olsan kullanılamaz mı?
Cevap “evet” ise neden sonuç alınamıyor?
Değilse niçin hâlâ elde tutuluyor?
Vitrinlik mi bunlar?
Kimse yalan söylemeye kalkmasın. Türkiye’de İnsansız Uçak Aldatmacası kitabım 6 ay evvel yayınlandı. Askeriyeden, masa başındakileri bilmem, ama hudutlarda görev yapan rütbeli zevattan okuyan ve bana telefon edenler de var.
Soruyorum, “mini-midi fark etmez; elinizde bunlardan var mı ve kullanıyor musunuz?” diye; “Yok” diyorlar; “belki vardır, ama biz bilmiyoruz; kaldı ki daha kullanım talimatı bile hazırlanıp dağıtılmadı” diyorlar.
“Hiç mi görmediniz?” soruma da, “arada bir birileri geliyor, minileri bir-iki saat uçuruyor ve sonra toparlanıp gidiyorlar” diyorlar; hepsi bu.. Ve, kendi beyanlarına göre bu işe 23 sene (1989) evvel başlamışlar.. Sivil-asker Ankara erkânının adı geçen kitabımı okuduğu haberleri de geldi-geliyor.
Sonuç? Sıfır.. Tek aktivitemiz şehitlere (Şopen’in mi, Mozart’ın mı kiminse) cenâze marşı ile törenler düzenlemek ve “şehitler ölmez, vatan bölünmez” diye bağırıp durmak. Yetti be yâhu!..
Bu satırları neye yazdım?
Ben, 40 senelik akademik ve onu takip eden 12 senelik emeklilik hayâtımda uçakla, ağırlıklı olarak onun dizaynı (tasarımı değil; dizaynı, yani hesap ve inşâsı) ile meşgul oldum.
En yeni ve en modern iki metodu esas alan ikisi teori ve dördü bunların uygulaması olan 6 uçak dizayn kitabı yazarak Türkiye’nin, uçak dizaynı açısından yüz senelik açığını kapattım.
“İşim bitti; unumu eleyip, eleğimi astım; artık rahatça emekli hayâtı sürerim” derken sözünü ettiğim, sürekli tekrarlanan bu yalan-yanlış haberler öyle bir yoğunluğa ulaştı ki, rahatsız olmaya başladım. Çünkü okuduklarım ilmen-fennen doğru olamazdı.
Bu, bu aziz millete hem de büyük bir kötülük idi.
“Nerede bir kötülük görürseniz onu elinizle, değilse dilinizle önlemeye çalışın; o da olmazsa, hiç olmazsa kalben buğz edin. Ama unutmayın ki bu sonuncusu imanın en zayıf mertebesidir” diyen Peygamberin ümmetinden bir fert olarak.. ve şükür ki imanım da o mertebede zayıf olmadığı için, gereğini yapmaya karar verdim.
Sabrım tükenince, herhangi bir kişi ve makam ile temas etmeden, onlardan bilgi almadan.. sâdece onların hazırlayıp servis ettiği reklâm kıvamında şaşaalı medya haberlerini masaya yatırıp bu yalan-dolan faaliyetini analiz ettim.
Söylenenlerin pek çoğunun doğru olmadığını tesbit, hattâ olamayacağını ilmen isbat ettim ve sonucu Türkiye’de İnsansız Uçak Aldatmacası adı ile kitaplaştırdım.
Medya ağırlıklı 300 kitap dağıtıldı. İlk bir ay içinde bir tek makale yazıldı (Prof.Dr. Beril Dedeoğlu, Star); herkesin iyi tanıdığı, Star yazarı Prof. Dr. Mahir Kaynak telefon etti; bir bölümü hakkında ilâve-arka bilgiler lütfetti.
Bir televizyon programına dâvet edildim (Bloomberg). Sn Dedeoğlu ayrıca telefon ederek de fikrini tekrarladı. Hepsine teşekkür ederim.
Bunların dışında resmî-gayrı resmî, sivil-asker ilgililer ve bu yalanları okuyup-dinleyip inanan vatandaşlardan hiçbir ses çıkmadı. Bu 6 ay içinde SSM, TUSAŞ, TAI kaynaklı akıl almaz yalanlarla dolu haberlerin servis edilip aynen yayınlanmasına devam edildi.
9 Nisan 2012 Star haberi (ekindeki tabloyu) ve Yeni Şafak haberi (ekindeki makaleyi) okuyunca vazifemin bitmediği kanaatiyle.. hiç olmazsa bu haberi kısmen yorumlayıp, kitaplarımın yollandığı kişiler başta olmak üzere, uygun gördüğüm ve erişebildiğim yerlere bildirmenin faydalı olacağı kanaatine vardım.
Bu yorumu, ekindeki referans listesini okuyanlardan ricam şu:
Eğer yazdıklarıma inanıyorsanız, bunları üniversitelere.. sanâyi, ticâret, mühendislik gibi meslek odalarına.. TÜSİAD, MÜSİAD gibi sınâî-ticârî ve benzeri sivil toplum kuruluşları merkez ve şubelerine.. milletvekilleri başda olmak üzere siyâsîlere.. sivil-asker ilgili Ankara bürokrasisine.. genel icranın büyüklerine (internet vasıtası ile) ulaştırarak-bilgilendirme hususunda yardımcı olmanızı rica ediyorum.
Bana, sâdece hudutlardaki askerî erkândan değil, Ankara’dan da, meselâ sözünü ettiğim yalan-dolan erbâbının Türkiye’de İnsansız Uçak Aldatmacası kitabımı satır satır, cümle cümle okuduğu haberleri de geliyor.
Ama, kabul veya itiraz gibi hiç birinin gıkı dahi çıkmadı. Görevleri icâbı bu yalan-dolan ekibi ile sürekli iletişim durumunda olan bâzı Bakanlık yetkilileri, durumun hiç de iyiye gitmediğini, artık lâğımın patlamak üzere olduğunu anlamışlar ki; “ne oluyoruz, nereye gidiyoruz?” endişesiyle, benim kitapta ısrarla üzerinde durduğum gibi, TUSAŞ-TAI’den söz konusu insansız uçakların hesaplarını istemişler. Hesap falan verilmemiş tabii; işitmemiş gibi davranmışlar. Hesap-kitap, yani dizayn yok ki versinler. Sıkıştırılınca da, “size sunum yapalım” teklifinde bulunmuşlar.
Bakın bunu iyi yaparlar. Rengârenk bilgisayar çıktıları ile süslenen, her biri laf salatasından ibâret sunumların en iyi ve en inandırıcı (!) yalan söyleme-kandırma metodu olduğunu çok iyi bilirler; öyledir de..
Cumhurbaşkanını, Başbakanı, Bakanları ve üst bürokrasiyi hep böyle, “sunum yaparak aldattılar.” Bana iletilen habere göre, son derece problemli, hantal, 20 senelik KT-1 Kore uçağını Hürkuş adı ve yüzde yüz yerli yaftası ile en yukarıdaki zevâta (şimdilik) yutturdular (veya öyle sanıyorlar).
Gazetede okumuş idim, 600 küsur milyon dolara dizayn ve çizim olarak lisansı satın alınan Kore tankını, tıpkı ANKA gibi efsânevî ALTAY ismi vererek, millî tank yaftası altında, yüzde yüz yerli tankımız diye yutturmaya teşebbüs ettiler. Kısmen bunu da başardılar. Ama bilinsin ki, her yalancı mumu gibi bu da yatsıya kadar yanacakdır.
Sizden, bu değerlendirmeleri en yukarılara kadar duyurmada yardım talep etmemin sebebi, sunumlarla kandırılmış olduğuna inandığım en tepedeki zevat ile milleti doğru bilgi ile buluşturmakdır. Takdir size ait.
Sorusu olanlar, hata-yanlış görenler, makul ve mantıklı, ilmen doğru farklı düşüncede olanlar telefonla (0212 575 44 39, tercihan 0532 586 52 58 ve 0506 504 50 72) ve ([email protected]) elektronik posta adresim yolu ile bana ulaşabilirler. Bildiğimi saklamadan söylerim; bilmediğim için özür dilerim.
Gerçekten varsa ve ilmen inandırılabilirsem hatâmı kabul eder ve düzeltirim. Kim ve hangi makam olursa olsun beni sorguya çekebilirler. İnşaallah sağır sultanlar da duyar ve merak edip “ne oluyor” diye sorarlar ve devleti-milleti bu yalan batağından kurtarırlar.
Ben, bu can bu tende kaldığı müddetçe bu mücâdeleye devam edeceğim. Yazdıklarıma inanıyorsanız bana yardım edin.
Görelim Mevlam neyler, neylerse güzel eyler. 14.09.2012.
Prof.Dr. Ahmet Nuri Yüksel
Eki: Doküman-referans listesi.
Doküman-referans listesi
TUSAŞ-TAI (ANKA ağırlıklı)
1) 24 Ekim 2001 - Hürriyet: Ankara AWACS ve casus uçak istiyor.
2) 02 Haziran 2004: İHA yapımı tarihçesi ilk TİHA (ters V kuyruklu).
3) 02 Şubat 2005 - Hürriyet: İsrail ile Casus uçak projesi.
4) 26 Ağustos 2005 - Hürriyet: İnsansız uçaklar için imzalar atıldı.
5) 20 Nisan 2004 - Radikal: Casus uçak ihâlesi İsrail’e.
6) 05 Ağustos 2006 - Farnborough: İlk TAI ürünü, ters V kuyruklu İHA TIHA.
7) 21 Kasım 2007 - Sabah: İnsansız uçaklar âcil alımla geldi.
8) 24 Kasım 2007 - Hürriyet: İnsansız hava aracı Gözcü (TUSAŞ).
11) 24 Mart 2008 - Milliyet: TSK İsrail’den yeni İHA’lar alacak.
12) 11 Nisan 2008 - Radikal: Heron’lara kardeş geldi: IAI Aerostar görevde.
13)12 Haziran 2008 - Zaman:Türk yapımı casus uçakları.
14) 13 Eylül 2008 - Sabah: Heron uçakları Ekimde geliyor.
15) 31 Ekim 2008 - Milliyet: V. Gönül, İsrail ile yeni projeleri değerlendirdi.
16) 05 Kasım 2008 - Sabah: Heronlar kasım sonunda geliyor
17) 18 Kasım 2008 - Sabah: V.Gönül: Sırtta taşınan hava aracı üreteceğiz.
18) 04 Aralık 2008 - Sabah: Aselsan’ın ASELFLIR sistemi Heron’larda sorun yarattı.
19) 28 Ocak 2009 - Milliyet: İsrail Heron’ları Türkiye’ye vermiyor.
20) 28 Ocak 2009 - Sabah: V. Gönül: 8 Heron da geliyor.
21) 18 Mayıs 2009 - Yeni Şafak - Heron’ların gecikmesi yerliye yöneltti.
22) 13 Ağustos 2009 - Sabah: Heron’ları yakında teslim alacağız.
26) 16 Ekim 2009 - Akşam: Heron’lar İsrail’e iade.
27) 22 Ekim 2009 - Milliyet: Heron Ekim sonunda bekleniyor (2008 → 2.Ekim).
28) 19 Kasım 2009 - Yeni Şafak: Heron İsrail’e iade.
29) 23 Kasım 2009 - Sabah: Heron’ların teslimi yıl sonuna kaldı.
30) 25 Kasım 2009 - Yeni Şafak: Heron’lar konusunda ilerleme sağlandı.
31) 8 Aralık 2009 - Radikal: Vestel İHA üretimine başlıyor.
32) 09 Eylül 2010 - trt.net.tr: Rusya İsrail’den 12 İHA satın aldı.
33) 14 Ekim 2010 -firatnews.com: İsrail ve Rusya Heron’ları ortak üretecek.
34) 25 Mart 2010 - Cihan ha, Star: Türk malı insansız uçak geliyor.
35) 26 Mart 2010 - Sabah: Bakan; İlk Türk uçağı Hürkuş hangardan çıkıyor (2012’de çıktı)
36) 4 Mayıs 2010 - Sabah: Türkiye ABD ve İsrailden sonra RPV’de üçüncü ülke.
37) 17 Haziran 2010 - Yeni Şafak: Türkiye Talarion ile de ilgileniyor,.
38) 29 Haziran 2010 - Zaman: Türk İHA’ında geri sayım.
40) 15 Temmuz 2010 - Hürriyet: TİHA’nın adı ANKA (oldu).
41) 17 Temmuz 2010 - SSM Müsteşarı M. Bayar’ın bilgilendirme konuşması.
42) 20 Temmuz 2010 - Farnborough, Tolga Özbek: ANKA bilgileri.
43) 20 Temmuz 2010 - Farnborough, RPV-10: MALE İHA.
44) 22 Temmuz 2010 - Radikal: Son Heron’lar Ağustosta Türkiye’de.
45) 21 Ağustos 2010 - Zaman: Son 4 Heron Türkiye’de (kaçıncı vâde?).
46) 02 Ekim 2010 - Zaman: ANKA göklere çıkmaya hazır.
48) 23 Aralık 2010 – Cumhurbaşkanı‘nın simülatörde ANKA 2012’de teslim edilecek (2012’deki haberlere göre teslim târihi 2014 oldu; inşallah)..
49) 30 Aralık 2010 - Hürriyet, Özgür Ekşi: Ve ANKA uçtu.
50) Remzi Barlas - ANKA projesi başkanı Özcan Ertem, 3 prototip+yer sistemi 2013’de TSK’ya teslim edilecek (bu da değişti; vâde 2014 oldu) .
51) 02 Ocak 2011 (www.airnewstimes.com): ANKA havalandı.
52) 04 Ocak 2011 - Zaman: İHA anlaşması imzalandı, dışa bağımlılık sona erdi (Yerli-yersiz ve zamansız efelenmemeli; en az iki kere İsrail ve ABD’den, rica-minnet insansız uçak kiralandı ve gerçekten kullanıldı).
53) 24 Ocak 2011 - Hürriyet: TAİ, insansız-silahlı ilk helikopteri uçurdu (Sivrisinek)
54) 06 Mayıs 2011 - askerhaber.com: ANKA ilk test uçuşunda hasar gördü.
56) 20 Mayıs 2011 - Tony Skinner, RPV-5: ANKA yapım sözleşmesi.
BAYKAR, VESTEL
9) 03 Ocak 2008 - Sabah: 12 yerli casus uçak Bayraktar havalandı.
23) 01 kim 2009 - Akşam: İHA Çaldıran deneme uçuşunda düştü.
24) 13 Ekim 2009 - Sabah: Sinop’daki deneme uçuşunda 2.İHA da düştü.
25) 14 Ekim 2009 - Radikal: Vestel’in Karayel’i ilk denemede düştü.
39) 14 Temmuz 2010 - taraf: Çaldıran Heron’dan üstün.
47) 30 Kasım 2010 - Milliyet: Vestel İHA TSK ihâlesini aldı.
57) 23 Mayıs 2011 - Zaman: Vestel silahlı İHA üretecek.
58) Vikipedia serbest ansiklopedi: Gözcü mini (Baykar, Kalekalıp).
59) Vikipedia serbest ansiklopedi: Vestel EFE İHA ve Vestel ARI İHA.
10) 14 Şubat 2008 (ozgungundem.org, RPV-55): İslamcı AKP İsrail’den silahlanıyor.
10) 14 Şubat 2008 (ozgungundem.org, RPV-55): İslamcı AKP İsrail’den silahlanıyor.
15) 01 Kasım 2008 - Milliyet: Heron peşinde M.Aşık
60) Vikipedia serbest ansiklopedi: General Atomics Avenger (Predator C).
61) Vikipedia serbest ansiklopedi: (RPV-66): General Atomics MQ-1C Grey Eagle.
62) Vikipedia serbest ansiklopedi: Boeing X-50 Dragonfly (Vestel).
63) Vikipedia serbest ansiklopedi: General Atomics MQ-9 Reaper (PredatorB).
64) Vikipedia serbest ansiklopedi: İsrail →Tadiran Mastiff,- ve 65) IAI Scout..
66) Vikipedia serbest ansiklopedi: İsrail → IAI Heron ve 67) The Mastiff.
68) Vikipedia serbest ansiklopedi: Scout Tactical.
DAHA SONRAKİ -kupür- BELGELER
27 Mart 2012 - Sabah: ANKA 2 yıl, MİLGEM 4 yıl sonra envantere gidiyor.
Milliyet: Savanma Sanâyiinde “yerli” üretim artıyor.
Star: Savunmada gurur takvimi (mesnetsiz va’adler listesi).
30 Mart 2012 - Hürriyet: Otokar 10 milyon dolara liraya test merkezi kurdu; yerli tank Altay’ı 2017’ye yetiştirecek.
Yeni Şafak: Millî tank Altay 5 yıl içinde hazır.
9 Nisan 2012 - Star: Robot savaş uçakları geliyor.
Yeni Şafak: Uludere devam etmesin diye insansız hava araçları…...
12 Nisan 2012 - Star: Türk eğitim uçağı Hürkuş İngfiltere’de (elde maketle) görücüye çıktı.
Vatan: İnsansız helikopter projesi suya düştü.
13 Nisan 2012 - Star: Teknede uzay çağını başlatan ‘trimaran’.
17 Nisan 2012 - Akşam: Başbakan’ın yerli uçak istediği M. Hatta 2 yıl verin uçuralım;
Gökyüzünün babayiğidi benim.
- THK da Mercedes’den ucuz uçak için çalışıyor.
16 Mayıs 2012 - Hürriyet: İTÜ insansız hava aracı (helikopter) üretti.
Star: İTÜ’den 200 km menzilli insansız “gözcü” helikopter.
Sabah ve Yeni Asır: Teröre karşı ilk yerli insansız araç: Arıkopter.
25 Mayıs 2012 - Star: Profesör pilotlar geliyor.
29 Mayıs 2012 - Star: Airbus’ın kanatçığı Türk mühendisten.
19 Temmuz 2012- Star: Yerli İHA millî füzeyle vuracak.
22 Temmuz 2012 - Zaman: ANKA’lar silahlanıyor.
Star: (Hürkuş) uçağının çizimleri kasada saklanıyor.
9 Ağustos 2012 – Yenigün: Şimşek havalandı.
TOBB: Dünyanın en büyük türbin test merkezi Ankara’ya kuruluyor; 6 milyar dışarı gitmeyecek (yani biz, kendimiz türbin üreteceğiz?)
