<p style="text-align: justify;">Ülkemizi yaşanan büyük felaketin ardından hem maddi hem de manevi olarak çok zor bir süreç bekliyor. </p> <p style="text-align: justify;">Halihazırda zaten bir ekonomik krizin içinde olan ve enflasyonun yükselişini durduramadığımız bir dönemde böylesine büyük bir felaketin maddi boyutu da ülkemiz için çok ağır olacak.</p> <p style="text-align: justify;">BBC Türkçe'den Selva Demiralp, <strong>"Depremlerin Türkiye ekonomisine maliyeti ne olacak?" </strong>adlı köşeyazısında depremin oluşturacağı ekonomik maliyetleri konu aldı.</p> <p id="Depremzedelerin-sırtlanacakları-ekonomik-maliyetler-" style="text-align: justify;" tabindex="-1"><strong>Depremzedelerin sırtlanacakları ekonomik maliyetler</strong></p> <p style="text-align: justify;"></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;">Depremzedelerin üstlenecekleri ekonomik maliyetlerden bahseden Demiralp: <strong>"Can kayıplarına paha biçilemeyeceği için onu bir kenara koyarsak, depremin ekonomik maliyetlerini iki boyutta değerlendirmek mümkün olabilir.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Birincisi depremde yaşadığı şehri, iş imkanlarını, evini, barkını, ailesini yitiren depremzedelerin katlanacakları bedel.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Bu insanlarımız maalesef ekonomik olarak çok talihsiz bir zamanda bu zorluklarla yüzleşiyorlar.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Türk-İş yüksek enflasyonun sonucu 30 Ocak itibarıyla yoksulluk sınırını 29 bin 875 TL olarak hesapladı.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Asgari ücret 8 bin 506 TL. Açlık sınırı ise 8 bin 865 TL. Tüketici Hakları Derneği, Ekim 2022 itibarıyla tüketicilerin yüzde 56’sının açlık sınırı altında yaşadığını açıklamıştı.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>İşte depremler bu ağır şartlarda meydana geldi.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Bölgede, yaşamını kaybetmese de, yaşam boyu yaptığı sınırlı birikimlerini bir gecede kaybeden talihsiz vatandaşlarımızın içinde bulundukları yıkımı tahayyül edebilmek güç, rakama dökmek ise imkansız.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Yerle bir olan bölgenin yeniden yaşanır hale gelmesi, iş yerlerinin çalışmaya başlaması, kaybolan servetlerin tekrar oluşması şüphesiz zaman alacak."</strong> sözlerine yer verdi.</p> <p style="text-align: justify;" tabindex="-1">Depremin oluşturduğu hasarın tespit edilmesinin çok güç olduğu ve her geçen dakika artarak güncellendiği bir süreç yaşıyoruz.</p> <p style="text-align: justify;" tabindex="-1"><strong>Genel Ekonomik Maliyetler</strong></p> <p style="text-align: justify;" tabindex="-1">Depremin yarattığı genel ekonomik maliyetleri hesaplamanın pek mümkün olmadığını, çünkü sürekli olarak maliyetin güncellendiğini belirten Demiralp: <strong>"Depremlerin yarattığı hasarın tespitine dair eldeki bilgiler sürekli güncellendiği için bu maliyetleri hesaplamak kolay değil.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Ancak kaba hesaplarla genel bir fikir edinmeye çalışıyoruz.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Depremlerin genel maliyetlerini iki kaleme ayırabiliriz.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Birinci kalem; hasar gören binaların, şehirlerin yeniden inşasının getireceği maliyet.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>İkinci kalem ise depremlerde kaybolan üretim kapasitesinin getireceği maliyet olacak.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Birinci 17 Şubat itibarıyla yıkık ya da ağır hasar gördüğü tespit edilen yaklaşık 333 bin konut sayısını baz alırsak bu hanelerin salt yeniden inşası kabaca 20 milyar dolar civarında bir kaynak gerektirebilir.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Şayet yerleşim merkezleri fay hattından uzak bölgelere taşınırsa hem konut sayısı ciddi şekilde artacak hem de ilave altyapı harcamaları devreye girecektir.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Burada bir parantez açıp uzmanların uyarılarına dikkat çekmek, şehirlerimiz yeniden kurulurken acele etmeden bilim insanlarımızın tavsiyelerine uygun hareket etmemiz gerektiğini vurgulamak isterim.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Depremde evleri hasar görmüş yaklaşık 1 milyon kişinin bir yıl barınma ve yaşama ihtiyacı için 3-5 milyar dolar, yeniden yapılacak konutlar için de asgari 20 milyar dolar olacak şekilde kısa vadeli acil ihtiyaçlar için yaklaşık 25 milyar dolarlık bir maliyet öngörebiliriz.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>İkinci kalemde ekonomi genelinde üretimdeki aksamayı göz önünde bulundurmamız gerekiyor.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Deprem felaketine maruz kalan ve 13,5 milyondan fazla bir nüfusu kapsayan bölge, ekonomik pastadan nasibini alamamış bir coğrafya.</strong></p> <p dir="ltr" style="text-align: justify;"><strong>Bölgesel GSYH dağılımına ait son TÜİK verilerini incelediğimizde 2021 itibarıyla bu bölgedeki şehirlerin GSYH’den aldıkları payın ağırlıklı olarak yüzde 1’in altında kaldığını üzülerek görüyoruz."</strong> ifadelerini kullandı.</p>