Dolarda soluksuz yükseliş sürüyor.2014 yılından bu yana Türk lirası Papua Yeni Gine parasına karşı bile değer yitiriyor. Peki dolar neden yükseliyor? Dolardaki yükseliş Perşembe’nin gelişinin Çarşamba’dan belli olması gibiydi. Ekonomide yapılan büyük hatalar Türk Lirası’nın Cumhuriyet tarihinin en değersiz hale gelmesine neden oldu. İşte doları 8 lira seviyesine getiren nedenler: FAİZ İNADI Düşük faizin enflasyonu da düşüreceği yolundaki inat, Merkez Bankası’nın negatif faiz politikasına gitmesine neden oldu. Parasını bankada tutanların enflasyon karşısında zarar etmesi yerli yatırımcıların dolara yönelmesine neden oldu. GÜVEN YOK OLDU Piyasa ve yatırımcıları hükümete güveni kalmadı. Karadeniz’de doğal gaz bulundu denildi hemen arkasından zam yapıldı. Ülkede işsiz sayısı 8 milyonu bulurken, Gaziantep’de 300 yeni fabrika açılışı yapıldı. 1 gün sonra anlaşıldı ki, fabrikaların bazılarının bırakın yeni olmayı 30 yıl önce açıldığı anlaşıldı. Yine önceki gün açılan Kıbrıs su hattının 5 yıl önce açıldığı sadece bazı boruların tamir edildiği ortaya çıktı. TİCARET DURDU Türk Lirası 2014 yılından beri değer yitiriyor. Kötü ekonomi yönetimi dış güçlere bağlandı. Oysa dolar ABD ile ilişkilerin en iyi olduğu dönemde bile yükseldi. Yükselen dolar üretimi olmaması ve tüketime dayalı ekonomide ticaretin durmasına neden oldu. TARTIŞILAN TUİK VERİLERİ TUİK’in açıkladığı enflasyon, büyüme ve işsizlik verileri tartışılır hale geldi. Pandemi nedeniyle aylardır işyerlerini kapalı ya da yarı kapasite ile çalışmasına rağmen TUİK işsiz sayısının azaldığını açıkladı. Yine büyük fiyat artışlarına rağmen enflasyon beklenenin çok altında gösterilmesi Türk ekonomisine yönelik güvenin tamamen sarılmasına neden oldu. BAKAN’DAN GAYRİ CİDDİ AÇIKLAMA Bakan Albayrak’ın açıkladığı ekonomik programda “dövizdeki artış beni ilgilendirmiyor” demesi çaresizlik olarak yorumlandı. S-400 OLAYI Jeopolitik gerginlikler sürerken, S-400’lerin Samsun’da kurulması ABD ile yeni bir gerginlik olarak yorumlandı. JOE BİDEN ETKİSİ Doların yükselişinin bu kez nedeni Türkiye’nin desteklediği Trump’ın rakibi olan Joe Biden’in anketlerde arayı açması. Biden’in Türkiye’ye karşı tavrı bilinen bir gerçek. Bir süredir 7.700 seviyelerinde tutunan dolar Biden’in Ayasofya ile ilgili açıklamasıyla hızla değer kazanmaya başladı. ABD doları, FED’ in adeta helikopterden para savurması nedeniyle tüm para birimleri karşısında değer yitiriyor. Dünyada sadece Türk lirası karşısında değer kazanıyor. KASIM KORKUSU Dolarda bugün yaşanan panik alışların iki bacağı var. Birincisi Kasım ayında Biden’in seçilmesi ile Türkiye’ye yönelik yaptırımların artacağı bunun da ekonomide daha da bozulmaya yol açacağından korkan şirket ve bankalar döviz borcunu kapatıyor. Diğeri ise kendini korumaya çalışan vatandaşların alımı. Merkez Bankası’nın faizleri enflasyonun altına çekmesi dengeleri bozdu ve paranın dövize yönelmesine neden oldu. Bir başka dövize yönelim ise ekonomi yönetiminin bilinçsizce ihtiyaç ve konut kredisi faizlerini düşürmesi oldu. Elde kalan konutları satan müteahhitler yeni proje yerine parayı dövize yatırdı. Hükümet bu yanlış kredi politikasıyla kendi ayağına sıkmış oldu. Bu karardan 1 ay sonra döndü ama ortalıklara saçılan para dövize gitti. ŞİMDİ NE OLACAK? Türk lirasındaki değer kaybı birkaç gün sonra sakinleşse bile Kasım ayı ABD seçim sonucu ile yükselmeye devam edecek. Çünkü Joe Biden’in seçilmesiyle Halk bankası ve S-400 yaptırımları devreye girebilir. Girmese bile bu beklenti ile kasım ayında Türk lirasını sıkıntılı günler bekliyor.