Aralıksız 30 yıl süren bu savaşta ABD son 10 yıla doğrudan dahil olmuştur. İlk 20 yıl Fransa ve birazda Japonların dahil olduğu kısımdır. Biz ABD’nin dahil olduğu yıllara bakacağız.
Bildiğiniz gibi İkinci Dünya Savaşı’nın 1945’te sona ermesiyle beraber dünyada bir Sovyet yayılmacılığı baş gösterdi. Bunu durdurmak isteyen ABD, ilk olarak 1949’da NATO‘yu, 1954’te Balkan ittifakını ve en sonunda SSCB’yi çevreleme politikasının Uzak Doğu ayağı olan SEATO(Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı)‘yu kurdu. Bu şekilde SSCB her alandan çevrelenmiş oluyordu. Ancak 1954’te komünist lider Ho Şi Minh liderliğindeki komünist güçler 1954 yılında Vietnam da Fransızları bozguna uğrattılar. Yapılan anlaşmalarla Vietnam, komünist Kuzey ve ABD yanlısı Güney olmak üzere ikiye bölündü. Kalıcı bir çözüm ve anlaşma sağlanamadığı için beş yıl içinde komünistler Güneye karşı gerilla savaşı başlattılar. Bu şekilde ABD, Vietnam savaşına dahil olmuş oldu.
Savaş Başlıyor…
Öncelikle savaşın büyüklüğünü anlayabilmemiz için savaşa dahil olan devletlerin güçlerine bakalım:
ABD ve Güney Vietnam‘ın başını çektiği batılı devletler; 1 milyon 830 bin,
SSCB ve Çin’in başını çektiği Doğu Bloku Ülkeleri (Ağırlıklı Kuzey Vietnam); 461 bin
Mart 1965’te ABD kara kuvvetlerine bağlı birlikler Güneye ayak bastılar. 1968 yılında Güney Vietnam’daki ABD askerlerinin sayısı 536 bine ulaştı.
Burada dikkat çeken nokta bu savaşın büyük bir vahşet içerisinde geçmiş olmasıdır. Öyle ki ABD ağır bombardıman uçakları B-52’ler 1972 yılında altı ay boyunca Kuzey Vietnam’a 400.000 ton kadar bomba yağdırmışlardır. Ayrıca Kuzeyli komünistler ile ABD askelerinin birbirlerinden esir aldıkları askerlere uyguladıkları akla hayale gelmeyecek işkenceler de cabası.
Operasyon Linebacker II, Aralık 1972
Elbette bu savaşın dünyada özellikle ABD halkı üzerinde derin bir etkisi olmuştur. Televizyonunda evlere girmesiyle, savaş görüntüleri ABD halkı üzerinde derin etkiler bırakmış ve savaşa karşı kitlesel gösteriler başlamıştır. ABD’nin savaştan dolayı bütçe açığı vermesiyle beraber ve daha birçok nedenin birikmesinden kaynaklı olarak 27 Ocak 1973’te Paris’te bir ateşkes antlaşması imzalanmıştır. Bu şekilde ABD yenilgiyi kabul ederek Vietnam’dan çekilmiş oldu. Fakat sonraki 2 yılda Güney Vietnam ile savaş, Halk ordusunun 30 Nisan 1975’te Saygon’u ele geçirmesiyle sona erdi.
Savaşın Sonuçları
Öncelikle tarafların kayıplarını verelim:
ABD ve Batılı ülkeler;
-Güney Vietnam: 300 bin ölü, 1 milyon 700 bin yaralı
-ABD: 60 bin ölü, 300 bin yaralı, 1.500 kayıp
-Güney Kore: 5 bin ölü, 3 bin yaralı
Laos Krallığı: 30 bin ölü.
SSCB ve Doğu Bloku ülkeleri;
Kuzey Vietnam: 1 milyon 176 bin ölü/kayıp, 600 bin yaralı,
Çin halk Cumhuriyeti: 1.446 ölü, 4.200 yaralı
SSCB: 16 ölü.
Bütün bunların haricinde;
Vietnamlı sivil ölü sayısı ( her iki taraftan): 2 milyon.
Kamboçyalı sivil ölü sayısı: 1 milyon,
Laoslu sivil ölü sayısı: 50 bin.
ABD’nin 50.000 in üzerinde askeri öldü ve binlercesi yaralandı veya kayboldu. Vietnam’ın kaybı ise korkunç seviyelerde olmuştur. Vietnam topraklarının 3’te 1’i yoğun bombardımanlar yüzünden kullanılamaz hale geldi. Ancak bütün bu sonuçlara rağmen Vietnam, savaştan galip ayrıldı. Fakat bu savaşın en ilginç sonuçlarından biri savaş bitip, ABD askerleri evlerine döndükten sonra da savaşın travmasından kurtulamayan 50.000 den fazla ABD askerinin daha yaşamlarına düşman kurşunuyla değil de kendi elleriyle son vermesi olmuştur. Aslında bu savaşın sonuçlarının belkide en önemli sonuçlarından biridir.
