Fransa, Almanya ve İngiltere: İran nükleer programında geri adım yoksa yaptırımlar yeniden uygulanacak

Fransa, Almanya ve İngiltere, İran'ın nükleer programı konusunda diplomatik müzakerelere geri dönmemesi durumunda yaptırımları yeniden uygulamaya hazır olduklarını Birleşmiş Milletler'e (BM) bildirdi. İngiltere merkezli Financial Times (FT) gazetesi, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ve İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy tarafından imzalanan bir mektubun BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'e gönderildiğini duyurdu. Mektupta, İran'ın 2025 Ağustos sonuna kadar diplomatik bir çözüme yanaşmaması veya uzatma teklifini değerlendirmemesi halinde, E3 (Almanya, Fransa ve İngiltere) geri dönüş mekanizmasını devreye sokmaya hazır oldukları belirtildi.

İran ise müzakereye açık olduğunu ancak uranyum zenginleştirmenin vazgeçilmez olduğunu ifade etti. İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazem Gharibabadi, daha önce uluslararası yaptırımların yeniden uygulanmasının nükleer meseleyi daha da karmaşıklaştıracağını dile getirmişti. BM'nin geri dönüş mekanizması, Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) kapsamında, İran'ın nükleer programına ilişkin taahhütlerini ihlal etmesi durumunda, 2015 anlaşmasıyla kaldırılan yaptırımların yeniden uygulanmasını mümkün kılıyor. Fransa, İngiltere, Almanya, Çin ve Rusya, İran'ın anlaşmayı ihlal ettiğini iddia etmesi halinde bu mekanizmayı devreye sokabilir. ABD, Donald Trump'ın başkanlığı döneminde JCPOA'dan çekildiği ve yaptırımları yeniden uyguladığı için siyasi etkisini kaybetmiş durumda.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Macid Takht-e-Ravanchi, Kyodo News ajansına verdiği demeçte, İran'ın ABD dahil tüm tarafları tatmin edecek bir sonuç aradığını belirtti. Ravanchi, İran'ın yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer programına belirli ve sınırlı kısıtlamalar getirmeyi kabul edebileceğini, ancak uranyum zenginleştirmenin müzakere edilemez bir gereklilik olduğunu vurguladı. Ravanchi, zenginleştirme kapasitesi ve sınırları konusunda esnek olabileceklerini ancak zenginleştirmeyi hiçbir koşulda durdurmayı kabul edemeyeceklerini, çünkü bunun çok önemli olduğunu ve boş vaatlere değil, kendilerine güvenmeleri gerektiğini dile getirdi. Ayrıca, İran'ın tazminat talep etme hakkının geçerli olduğunu ancak bu konunun müzakereler için ön koşul olmadığını ve müzakereler sırasında ele alınacağını belirtti. Müzakerelerin devam edebilmesi için Washington'un, müzakereler yeniden başlarsa İran'a tekrar saldırmayacağını garanti etmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.