YENİÇAĞ gazetesi Serkan TALAN’ın özel haberine göre:
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Fransız mallarına boykot çağrısının ardından yabancıların satın aldığı Türk şirketler yeniden akıllara geldi. Türkiye’de gıdadan bankacılığa birçok sektörden şirketlerde yabancılar çoğunluk hisselerini alarak yönetimlerinde söz sahibi oldular.
İşte o şirketlerden bazıları:
ERİKLİ SU
1960 yılında kurulan ve kendi alanında Türkiye’nin en köklü şirketlerinden biri olan Erikli Su, 2006 yılında Nestle ile ortaklık kurdu. Daha sonra Nestle, Nihat Aslanoba’nın kurduğu şirketin çoğunluk hisselerini alarak şirketin sahibi oldu. 2018 yılında Amerikan mallarına boykot kampanyası ile birlikte Nestle’nin de ABD’li bir şirket olduğu iddiaları yayılmış ancak Nestle bu iddiaları reddederek İsviçre merkezli olduklarını açıklamıştı.
DOĞADAN’I COCA COLA ALDI
Ankara’da 1975 yılında kurulan Doğadan, Almanya’dan ilk çay poşetleme makinasını ithal eden firma oldu. Şirketin kurucusu Nevzat Karpuzcu özellikle bitki çaylarına odaklanırken, 1994 yılında ilk kez market zincirlerinde satıldı. Takvimler 1998 yılını gösterdiğinde ise İsviçreli MTK Holding, Doğadan’ın yüzde 50 hissesini aldı. Doğadan, 2007 yılında ise Coca-Cola tarafından 50 milyon dolar bedelle satın alındı.
SIRMA SU FRANSIZLARA GİTTİ
Türkiye’de gıda sektörünün önemli firmalarından biri olan Sırma Su ise Fransızlara satılmıştı. Fransız Danone firması, 2013 yılında şirketin yüzde 50.1’lik hissesini alarak şirketin çoğunluk hisselerine sahip olmuştu. Yapılan açıklamada satış bedeli açıklanmamıştı.
BANVİT BREZİLYALILARIN
Beyaz et üretiminde Türkiye’nin önemli markalarından biri olan Banvit ise Brezilyalılara satıldı. 2017 yılında Banvit’in yüzde 79.48’lik hisselerini Brezilyalı şirket TBQ Foods GmbH 269,2 milyon dolara aldı. Banvit’in internet sitesinde şirketin yönetim kurulu başkanı olarak Patricio Santiago Rohner görülürken, yönetim kurulunda ise sadece 2 Türk ismin yer alması ise dikkat çekti.
“YERLİ VE MİLLİ KOLA” JAPONLARA GİTTİ
Türkiye’de “Yerli ve milli kola” olarak ön plana çıkan Cola Turka markası ise Japonlara satıldı. 2015 yılında Cola Turka, Saka ve Çamlıca markaları Japon DyDo DRINCO'ya satıldı. Cola Turca markası Yıldız Holding tarafından kurulmuştu.
BEYMEN KATARLILARIN
Yabancıların giyim sektöründe satın aldığı şirketlere en önemli örnek ise Beymen oldu. 1971 yılında kurulan Beymen, 2015 yılında Katarlı Mayhoola ile finansal ortaklığa girişmişti. Mayhoola’nın Boyner Perakende ve Tekstil Yatırımları AŞ’de yüzde 54, Boyner Holding’in ise yüzde 42.8 oranında payı bulunuyordu. Katarlı şirket, 2019 yılında ise Beymen'i ve Ay Marka Mağazacılık’ı devraldı.
BANKALAR DA YABANCILARA GİTTİ
Türkiye’de yabancıların hisselerinin bulunduğu yatırımlar arasında bankalar ise önemli bir yer tutuyor. Yabancıların satın aldığı bankalar arasında Garanti Bankası ve Türk Ekonomi Bankası ve Denizbank gibi bankalar önemli örnekler olmuştu. Öte yandan Türkiye’de HSBC ve ING Bank gibi yabancı merkezli bankalar da faaliyet gösteriyor.
ANTALYA LİMANI'NIN İŞLETMESİ KATARLI ŞİRKETE GİTTİ
Yabancıların Türkiye'de satın aldığı işletmelerin son halkası ise Antalya Limanı olmuştu.
Global Yatırım Holding iştiraki Global Ports Holding, portföyünde bulunan Antalya’daki ticari limanı Port Akdeniz’in devri için Katar merkezli ticari liman işletmecisi QTerminals ile hisse satım sözleşmesi imzaladı. Gerekli onayların alınmasının ardından gerçekleşecek satışın toplam bedeli ise 140 milyon dolar olacak.
Listeye bu şirketlerin haricinde bir çok sektörden birçok firma da eklenebilir. Söz konusu firmalar, Türkiye’de yabancılara satılan şirketlerin sadece bazı örneklerini teşkil ediyor.
