Brezilya’da devlet başkanlığına seçilen sağcı Jair Bolsonaro, daha başkanlık yeminini etmeden Küba ile kriz çıkardı. Bolsonaro’nun ülkenin yoksul yerlerinde görev yapan 11 bin 420 Kübalı doktorun eğitim seviyesini sorgulaması sonrasında Havana’dan tepki gecikmedi. Küba yönetimi, Brezilya’daki doktorlarını çekme kararı aldı.
Kriz Bolsonaro’nun, Brezilya’nın eski devlet başkanlarından Dilma Roussef’in döneminde Küba ile başlatılan sağlık işbirliğini sorgulaması ile patlak verdi. 2013’te Pan-Amerikan Sağlık Örgütü aracılığıyla başlatılan ‘Daha fazla doktor’ isimli program sayesinde, yaklaşık 20 bin Kübalı sağlık çalışanı Brezilya’da görev yapmıştı. Bu sayede hiç doktor bulunmayan çok sayıda yoksul ve uzak bölgeye de sağlık hizmeti götürülmüştü.
Bolsonaro ise 2 Kasım’da yayımlanan bir söyleşide hem bu doktorların eğitim seviyesini ve yetkinliğini sorguladı; hem de kontratlarının değiştirilmesini istedi. Mevcut anlaşma kapsamında, doktorlar aldıkları maaşın yüzde 75’ini Havana hükümetine gönderiyor. Aynı zamanda, anne olan doktorların çocuklarını Küba’dan yanlarına getirmesine izin verilmiyor. “Bu anne için işkence” diyen Bolsonaro, Kübalı doktorların eğitim seviyelerini de tartışmaya açıp lisanslarını yenilemek zorunda kalacaklarını söyledi.
Bolsonaro’nun bu program nedeniyle Küba ile ilişkileri kesme tehdidi ise Havana’da tepki çekti. Küba Sağlık Bakanlığı, Bolsonaro’nun açıklamarını ‘aşağılayıcı ve tehditkâr’ diye niteleyerek programdan çekildi. Açıklamada, “Bu kabul edilemez koşulalr, Kübalı profesyonellerin programa devam etmesini imkânsız hale getirdi” denildi.
Kübalı doktorlar onlarca ülkede görev yapıyor. Yapılan anlaşmalar uyarınca, bazı ev sahibi ülkeler bu doktorlara hiç ödeme yapmıyor. Bazı durumlarda ise Küba her bir doktor için belirli bir ücret talep ediyor ve bu ödemenin bir kısmı, Küba’daki ücretsiz ulusal sağlık sistemini finanse etmek için kullanılıyor. Bu programlardan kazanılan milyarlarca dolarlık gelir, Küba’da hükümetinin en önemli ‘ihracat’ kalemlerinden bir sayılıyor.
