Son günlerde başta ABD olmak üzere Avrupa ülkeleriyle kriz yaşayan Venezuela'nın, 14 Temmuz 2005 yılında sözde Ermeni Soykırımı'nı tanıdığı ve dönemin Venezuela Ulusal Meclis Başkanı'nın da Nicolas Maduro olduğu ortaya çıktı.
14 Temmuz 2005'te Meclis Başkanı olan Nicolas Maduro zamanında, Venezuela'nın sözde Ermeni Soykırımı tanıyarak, Türkiye'nin AB üyelik sürecinin askıya alınmasını istediği ortaya çıktı.
Venezuela Meclisi'nin aldığı bu karara, dönemin TBMM Başkanı Bülent Arınç, Nicolas Maduro'ya bir mektup yazarak, sert bir dille yanıt vermişti.
"TBMM'den, sözde Ermeni Soykırımı ile ilgili karan alan Venezuela Ulusal Meclisi'ne tepki (29 Temmuz 2005)" başlıklı mektupta Bülent Arınç şunları yazmıştı;
Sayın Başkan,
Venezuela Ulusal Meclisi'nin 14 Temmuz 2005 tarihinde 1915 yılında Türklerle Ermeniler arasında meydana gelen karşılıklı bazı trajik olayları tek taraflı soykırım olarak niteleyen bir karar kabul ettiğini büyük bir üzüntü ve hayal kırıklığıyla öğrendim.
Venezuela Ulusal Meclisi'nin kararı, 1915 olayları hakkında çarpıtılmış ve tek yanlı bilgiler içermesinin yanı sıra, Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliği ile ilgili anlamsız bir beyana da yer vermektedir. Tarihin bu döneminin, Türkiye ve Türk Ulusu aleyhinde önyargılar yaratacak siyasi emellere alet edilmesini kabul etmek mümkün değildir.
Ulusal parlamentolar tarihin tartışmalı dönemleri hakkında bir yargıda bulunmak için uygun forumlar değildir. Bunun yerine parlamentoların ülkeler ve halklar arasındaki dostluk ve işbirliğinin geliştirilmesini sağlayacak bir ortam yaratılması için gayret göstermeleri gerektiğine inanıyorum.
Türkiye her zaman tarihin tartışmalı dönemlerinin tarihçiler tarafından değerlendirilmesi gerektiğini savunmuş ve arşivlerini bütün araştırmacıların hizmetine sunmuştur. Son olarak, Türkiye, Ermenistan'a Türk ve Ermeni tarihçilerden oluşacak bir grubun ilgili bütün arşivlerde 1915 dönemine ait gelişme ve olayları inceleyerek, bulgularını uluslararası kamuoyuna açıklamalarını önermiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi bir bildiri ile bu öneriyi benimsemiştir.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan 10 Nisan 2005 tarihli bir mektupla söz konusu öneriyi Ermenistan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan'a resmen iletmiştir. Sayın Koçaryan'ın 25 Nisan tarihli cevabi mektubu tarafımızdan olumlu bir bakış açısıyla kapsamlı şekilde değerlendirilmiştir. Halen, üst düzeyde yapılan bu açılımların Türk-Ermeni ilişkilerine nasıl olumlu olarak yansıtılabileceği araştırılmaktadır.
Bu nedenle, Venezuela Ulusal Meclisi'nin kararının iki komşu ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi yolunda sarfedilen çabalara ters düştüğünü ayrıca dikkatinize getirmek istiyorum.
Ülkelerimiz arasındaki dostane ilişkilerle bağdaşmayan ve hangi gerekçe ile alındığını anlayamadığımız bu kararın yaratacağı olumsuz sonuçların ortadan kaldırılması için gerekli çabayı göstereceğinize inanıyorum
Saygılarımla.
1915 Olaylarını Almanya ile Birlikte 'Soykırım' Olarak Tanıyan 29 Ülke
'Ermeni Katliamı, Mukatele, Ermeni Soykırımı, Ermeni Tehciri' gibi birçok isimle adlandırılan 1915 Olayları'nı bugüne kadar 29 ülke soykırım olarak tanıdı.
Türkiye ve Osmanlı tarihinin en tartışmalı konularından biri olan 1915 Olayları, Alman Meclisi tarafından da 'soykırım' olarak kabul edilince tekrar ülke gündemine geldi.
1915 olaylarını resmen "soykırım" olarak tanıyan ülkeleri derledik...
1. Uruguay
22 Nisan 1965'te kabul edilen yasa ile 1915'te yaşananları kınayıp ''soykırım' olarak tanıyan ilk ülke Uruguay oldu ve bir emsal oluşturdu.
2. Kıbrıs Rum Kesimi
Kıbrıs, 1975 yılında yaşananları soykırım olarak niteleyen ilk ülkelerden biri olmuştu. Geçtiğimiz Nisan ayında Kıbrıs Cumhuriyeti meclisi tarafından geçirilen yasayla 'Ermeni Soykırımı''nı kabul etmemek de suç oldu.
3. Arjantin
Arjantin Senatosu'nun 22 Nisan 1998 tarihinde kabul ettiği açıklamada "Senatonun soykırımın her şeklini kınadığı" ifade edildi. Arjantin Parlamentosu 15 Ocak 2007'de yürürlüğe giren ve 24 Nisan'ı "Tolerans ve Halklar Arasında Saygı Günü" ilan eden bir yasayı da kabul etti.
4. Rusya Federasyonu
‘Ermeni soykırımı‘nı resmi olarak tanıyan ülkelerden biri olan Rusya’da parlamentonun alt kanadı Duma, 1995 yılında aldığı kararla hem‘Ermeni soykırımı’nı tanıdığını açıklamış, hem de 24 Nisan’ı soykırım kurbanlarını anma günü ilan etmişti.
5. Kanada
Kanada, 1915 olaylarını Parlamentosunda 21 Nisan 2004’de onayladığı bir karar ile resmen 'soykırım' olarak tanımıştı.
6. Yunanistan
Yunanistan Parlamentosu 25 Nisan 1996 tarihinde çıkardığı bir kanunla 24 Nisan'ı "Ermeni soykırımını anma günü" ilan etti. Yunanistan’da Parlamento’nun kabul ettiği 'Nefret Suçu Yasası'na göre de Ermeni Soykırımı, Holokost ve Anadolu’da Hristiyanlara karşı işlenmiş kitlesel suçları inkar edenler veya aşağalayanlar da üç yıla kadar hapis ve 20 bin Euro’ya kadar para cezasıyla cezalandırılabiliyor.
7. Lübnan
Lübnan 1915 olaylarını 'soykırım' __kabul eden ilk Müslüman Arap ülkesidir. Lübnan Temsilciler Meclisi'nin 3 Nisan 1997 tarihli kararında Ermeni çevrelerinin ifadelerine yer verilip 24 Nisan "Anma günü" ilan edilmiştir.
8. Belçika
Belçika'da parlamentonun üst kanadı 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarını ilk olarak 1998 yılında aldığı bir kararla tanımıştı. 2015 yılında ise sembolik nitelikteki kararla 1915 olayları soykırım olarak nitelendirilirken, Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihsel ve manevi açıdan bu trajediden sorumlu tutulamayacağı belirtildi.
9. İsveç
İsveç Parlamentosu, 1915'te Anadolu'da Ermenilerin yaşadıklarını yanı sıra Asurilere, Süryanilere, Keldanilere, Pontus Rumları'na ve diğer Hıristiyan azınlıklara karşı soykırım yapıldığı tespitine yer veren bir tasarıyı kabul etti.
10. İtalya
İtalya Temsilciler Meclisi'nin 16 Kasım 2000'de kabul ettiği kararla Avrupa Parlamentosu'nun 15 Kasım 2000 tarihli kararına atıfta bulunularak, İtalyan Hükümetine sorunun çözümüne ilişkin girişimde bulunma çağrısı yapılmıştı. Bununla birlikte İtalya'da, 'Ermeni Soykırımını' tanıyan ve kınayan eyalet ve kentler düzeyinde yerel yönetimlerin sayısı 107.
11. Vatikan
Vatikan 1915 olaylarını ilk kez 2000 yılında 'soykırım' olarak tanımladı. Papa Françis de 2015 yılında Vatikan'da düzenlenen ayinde, 1915 olaylarını soykırım olarak tanımladı ve açıklamaya tepki gösteren Türkiye Vatikan büyükelçisini geri çağırdı.
12. Fransa
Fransa parlamentosu, 29 Ocak 2001 tarihinde, ''Fransa, 1915 yılındaki Ermeni soykırımını tanır'' ifadesiyle kaleme alınan bir yasayı onaylamıştı. Fransa meclisi de 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarının inkarının suç sayılmasını öngören bir yasa teklifini 2006 yılında onaylamıştı.
13. İsviçre
İsviçre Federal Parlamentosu Ulusal Meclisi 16 Aralık 2003 tarihinde Ermeni çevrelerinin iddialarını tanıyan önergeyi kabul etmiştir.
14. Slovakya
Slovakya, “Ermeni soykırımı'nı'' 2004’te tanımıştı. Slovakya’nın eski Adalet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Stefan Harabin de, “Hangi düzeyde Türk yetkilisi olursa olsun, eğer Slovakya’da Ermeni soykırımını inkâr ederse, derhal beş yıl hapis cezasına çarptırılacağını” söylemişti.
15. Hollanda
2004'te Hollanda parlamentosunda yapılan oturumda 'soykırım' oy çoğunluyla tanındı. "Hollanda Hükümetini Türkiye ile yürütülecek kültürel ve siyasi diyalog çerçevesinde "Türkiye'nin Ermeni Soykırımını tanıması konusunu sürekli gündeme getirmesini" talep eden bir önerge de kabul edildi.
16. Venezuela
Venezuela Ulusal Meclisi 14 Temmuz 2005 tarihinde kabul ettiği kararda Ermeni iddiaları paralelinde görüşlere yer verildi. Kararda, bu iddialar kabul edilinceye kadar Türkiye'nin AB üyelik sürecinin askıya alınması da istendi.
17. Litvanya
Ermeni olaylarını 'soykırım' olarak tanımlayan Litvanya Parlamentosu, Türkiye’yi de "bu tarihi gerçeği" kabul etmeye çağırdı.
18. Polonya
Polonya Parlamentosu, 19 Nisan 2005 tarihinde, iddiaları kabul etti. Kararda 1915 olayları mağdurlarının saygıyla anıldığı kaydedildi.
19. Şili
5 Haziran 2007 yılında Şili Senatosu oy birliğiyle soykırımı tanıyan bir tasarı kabul edip hükümetine BM alt komisyonunun 1985 tarihli raporunu destekleme çağrısında bulunmuştu. BM'nin söz konusu raporu "insanlığa karşı yapılan cinayeti gereken bir şekilde soykırım olarak tanımaya" çağrıyor.
20. Bolivya
Karar tasarısı Bolivya Dışişleri Bakanlığı tarafından da kabul edildi. ‘‘Anayasamız ayrımcılığa, insan hakları ihlallerine, soykırımlara karşı olduğu için biz Ermeniler ile Kürtleri destekliyoruz, dayanışma ve dostluk elimizi uzatıyoruz.’’ denildi.
21. Çek Cumhuriyeti
Çek Parlamentosu Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu, 1915 olaylarının 100. yıldönümünde Ermeni iddialarını "soykırım" olarak kabul eden bir önergeyi kabul etti.
22. Avusturya
Avusturya Parlamentosu’nda bulunan altı grup, 100 yıl önce Osmanlı İmparatorluğu’nun Süryani, Ermeni, Pontus Rumlara soykırım yaptığını resmi olarak kabul etti.
23. Brezilya
Yasama organının üst kanadı Federal Senato’da karar oybirliğiyle alındı. Karar metninde ‘soykırım kurbanlarının anısının onurlandığına’ vurgu yapıldı. Ayrıca ‘soykırımdan kurtulup Brezilya’ya sığınanların ve mirasçılarının ekonomiye ve kültüre yaptıkları katkıya saygılar’ sunuldu. Dünyada Ermeni iddialarını tanıyan 24’üncü ülke olan Brezilya’da yaklaşık 40 bin Ermeni kökenli vatandaş yaşıyor.
24. Suriye
Suriye Meclisi, Türkiye ile siyasi ilişkilerinin kötüye gitmesinin ardından Ermeni soykırımı iddialarını tanıdı. Meclis'in aldığı kararda "Bu tür felaketlerin tekrar etmemesi için bütün ülkelerin aynı adımı atması "çağrısı yapıldı.
25. Bulgaristan
Bulgaristan Parlamentosu, 1915 olaylarını "toplu katliam" olarak nitelendiren kararı kabul etti. Yasa niteliğini taşıyan kararla 24 Nisan "kurbanları anma günü" ilan edildi.
26. Lüksemburg
Lüksemburg Parlamentosu'nun yayınladığı deklarasyonda Osmanlı topraklarında yaşayan Ermenilere 1915 yılından sonra yapılan "trajik olayların" bir "soykırım" oluşturduğu vurgulanmıştı.
27. Paraguay
“Paraguay Cumhuriyeti Senatosu, Türk-Osmanlı İmparatorluğu’nun 1915 – 1923 yılları arasında Ermeni halkına uyguladığı soykırımı tanıyor, insanlığa karşı işlenen bu suçu 100. yılında anıyor” ifadeleri ile tanımış oldu.
28. Ermenistan
29. Almanya
Son olarak Almanya'da büyük koalisyonu oluşturan Hristiyan Birlik partileri ile Sosyal Demokrat Parti ve Yeşiller Partisi tarafından hazırlanan Ermeni Soykırım Tasarısı, Almanya Federal Meclisi tarafından kabul edildi.
Bunların dışında:
'Ermeni soykırımı’nı tanıyan iç meclisler de bulunuyor. 50 eyaleti bulunan Amerika Birleşik Devleti’nde 44 eyalet; Britanya’da da Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda; İspanya’da ise Bask ve Katalan özerk yönetimleri.
İran’da şah rejimi de ‘Ermeni soykırımı’nı tanımıştı. İran İslam Cumhuriyeti’nde ise gayri-resmi olarak ‘Ermeni soykırımı’ kabul ediliyor
