İlgili metin:
Dünya Uygur Kongresi olarak, Türkiye hükümetini uluslararası hukuka ve geri göndermeme ilkesine uymaya ve Çin hükümeti ile iade anlaşmasını imzalamaktan vazgeçmeye çağırıyoruz. Eğer bu İade anlaşması Türkiye tarafından kabul edilirse, Çinin baskı ve zulüm aracı haline gelecek ve Çin hükümetine yurtdışında yaşayan Uygurları zorla geri göndermek için eşgüdümlü çabalarında yardımcı olacak.İki ülke arasındaki iade anlaşması 28 Aralık Pazartesi günü, Çin Halk Kongresi Daimi Komitesi'nin 2017'de imzalanan ikili anlaşmayı onaylamasıyla duyuruldu.
Çin’le Türkiye arasında imzalanan bu anlaşma Çin’in Uygurları saçma sapan uydurma suçlarla suçlayıp terörizm şüphesi adı altında '' Uygurları '' hedef almayı hedefliyor. 2017'den beri Çin, tahminen 1.8-3 milyon Uygur ve diğer Türk halkını, terörle mücadele kisvesi altında toplama kamplarında kapatmış durumda. Son zamanlarda sızdırılan belgeler, Çin'in Uygurları yasal, şiddet içermeyen davranışlarının yanı sıra yurtdışında seyahat etmek veya aileye sahip olmak için suçladığını ve tutukladığını ortaya koydu. Kamplarda tutulanlar, suçlama olmaksızın süresiz olarak alıkonulmakta, beyin yıkama kurslarına tabi tutulmakta, fiziksel ve zihinsel işkence, tecavüz, zorla kısırlaştırma ve diğer insanlık dışı muamelelere maruz bırakılmaktadır.
Anlaşmanın Çin tarafından onaylandığına dair duyuru yapıldıktan sonra yaklaşık 50.000 Uygur'a ev sahipliği yapan Türkiye'deki Uygur toplumu arasında büyük endişe yarattı.
Doğu Türkistan'da Uygurlara yönelik Çinin Baskı ve zulmü nedeniyle, Uygurların büyük bir kısmı Anavatanlarından kaçtı ve güvencesiz koşullar altında yaşayarak vatansız kaldı. Yeni antlaşmayla, Uygurlar şiddetli kötü muameleyle karşı karşıya kalabileceklerdir. Çin'e zorla geri gönderilme riskiyle karşı karşıya bırakacağından, durumlarını daha da kötüleştirecekti.
Uygurlar Çin'den kaçtıktan sonra Çin hükümeti, Uygur mültecileri amansızca takip ediyor, gücünü ve nüfuzunu Uygurların sığındığı ülkelere Uygur mültecilere ve sığınmacılara baskı yapmak için kullanıyor.
Uygurlar Çine iade edildiğinde faili meçhul cinayetlere, keyfi gözaltlılara, ağır işkencelere ve diğer ciddi insan hakları ihlallerine maruz kalıyorlar.
Geçtiğimiz 20 yılda 300'den fazla teyit edilmiş Uygur 16 farklı ülkeden zorla Çin'e geri gönderildi. Bu rakamlar, komşu devletler tarafından gizlice Çin'e geri gönderilen Uygurları içermiyor. Bu kişiler öğrenciler, mülteciler ve sığınmacılardı. 2014'te 109 Uygur Tayland'dan Çin'e geri döndü ve 2018'de Mısır yetkilileri muhtemelen Çin'in isteği üzerine ülkede yaklaşık 200 Uygur öğrenciyi topladıktan sonra en az 22 Uygur öğrenci zorla Çin'e geri gönderildi. Bir Uygur sığınmacısı, idari bir hatadan sonra yanlışlıkla 2018'de Almanya'dan sınır dışı edildi. Avukatların ve Alman hükümetinin çabalarına rağmen, Çin hükümeti onu geri vermeyi reddetti. 6 ay ortadan kayboldu ve asılsız suçlamalarla uzun hapis cezasına çarptırıldı. Yüzlerce Uygur mülteci bu şekilde ortadan kayboldu.
2018'de hem İsveç hem de Alman hükümetleri, Çin işgalindeki Doğu Türkistan’daki korkunç koşullar nedeniyle Uygurların (ve diğer Türk Müslümanların) ülkelerinden sınır dışı edilmesini durdurmak için politikalar çıkardı. Geçtiğimiz iki yıl içinde, Avrupa Parlamentosu'ndan alınan dört karar, Uygur mültecilerin ve sığınmacıların karşı karşıya olduğu muazzam risk yönünden çekicidir., AB üye devletlerini Uygurları Çin'e geri göndermekten kaçınmaya çağırdı ve İsveç ve Almanya'yı moratoryumlarını uyguladıkları için övdü. Malezya hükümeti de Uygur mültecilerini Çin'e geri göndermeyeceğini açıkladı.
Dünya Uygur Kongresi(WUC) Başkanı Dolkun İsa, "Türkiye, Uygur halkıyla kültürel ve dilsel bağları olan bir ülke Türkiye’ye sığınan Uygurlar için ikinci bir vatan olarak görülüyor" dedi. "Doğu Türkistan'da ortaya çıkan soykırım göz önüne alındığında, Türk hükümetinin Türkiye'de yaşayan tüm Uygurları koruma sorumluluğu var."
Dünya Uygur kongresi, Türk hükümetine, Uygurları bir kez Çin'e döndüklerinde tehlikeli bir duruma sokacak olan bu ikili anlaşmayı imzalamaktan kaçınmaya yönelik çağrılarını yineliyor. Türkiye'nin uluslararası hukuka göre bir yükümlülüğü ve Türkiye'deki Uygurların Çin'e iade edilmesini önlemek için geri göndermeme ilkesi var. Bunu yapmamak, bu Uygurları ciddi kötü muamele riskiyle karşı karşıya bırakacaktır. Aynı zamanda, Çin'deki zulümden kaçan Uygurları uzun süredir memnuniyetle karşılayan ve bu ihlallere karşı çıkan bir ülke olarak Türkiye’nin itibarını zedeleyecektir.
