Edirne Sarayı'nın 17'nci Yüzyıl Halini Gösteren Gravür Zürih Arşivlerinde Bulundu

Trakya Üniversitesi öğretim görevlisi ve sanat tarihçisi Altay Bayatlı, İsviçre'nin Zürih kentindeki arşivlerde, Osmanlı'nın 88 yıl başkenti olan Edirne'deki sarayın 17'nci yüzyıldaki halini en net gösteren gravürü bulduklarını açıkladı. Bayatlı, Zürih arşivlerinde keşfedilen gravürün, Katip Çelebi'nin çalışmalarından faydalanılarak hazırlandığını belirten bir lejant içerdiğini vurguladı. Bu detayın önemine dikkat çeken Bayatlı, Katip Çelebi'nin Osmanlı haritacılığı alanındaki uzmanlığını hatırlatarak, gravürün 17'nci yüzyıl Edirne Sarayı'nın görünümünü yansıttığını belirtti.

1450 yılında 2'nci Murad döneminde yapımına başlanan ve Fatih Sultan Mehmet döneminde tamamlanan Edirne Sarayı, zamanla savaşlar, depremler ve yangınlar nedeniyle büyük ölçüde yıkılmıştı. Günümüze yalnızca Cihannüma Kasrı, Adalet Kasrı, Kum Kasrı, hamam ve mutfak gibi bazı bölümler ulaşabildi. 2010 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Edirne Valiliği ve Trakya Üniversitesi'nin ortaklaşa başlattığı kazı ve restorasyon çalışmaları sonucunda mutfak ve hamam restore edildi. Kazı çalışmaları 18 Ekim 2023'te Cumhurbaşkanlığı Milli Saraylar Başkanlığı'na devredildi ve çalışmalar burada devam ediyor. Bu çalışmaların yanı sıra, akademisyenler de Edirne Sarayı üzerine araştırmalarını sürdürüyorlar.

Bayatlı, Zürih arşivlerinde bulunan gravürün, Tosyavizade Rıfat Osman'ın 1881 yılında yayınlanan Antonie Galland günlüklerinden aktardığı siyah-beyaz bir çizimin daha net ve detaylı bir versiyonu olduğunu söyledi. Bu gravürün, 1812 tarihli bir haritanın parçası olduğunu ve Edirne Sarayı'nın yanı sıra İstanbul'un da planını içerdiğini belirtti. Bayatlı, haritanın hazırlanmasında ünlü haritacı Carl Stein'ın da rol aldığını ve haritanın Joseph Riedl'e hediye edildiğini ifade etti. Gravürün, Topkapı Sarayı yerine Edirne Sarayı'nı göstermesi, Riedl'in Osmanlı ve Orta Doğu'ya olan ilgisine bağlandı. Bayatlı, gravürün, Edirne Sarayı'nın çevresindeki günümüzde var olmayan yapıların tespitine yardımcı olabileceğini de sözlerine ekledi.