İran'da Tabas Operasyonu olarak bilinen Kartal Pençesi Operasyonu , ABD Başkanı Jimmy Carter'ın ABD Büyükelçiliği'nde esir tutulan 52 büyükelçilik personelini kurtararak İran rehine krizini sona erdirme girişiminde bulunma talimatı verilen bir Birleşik Devletler Silahlı Kuvvetleri operasyonuydu . 

Jimmy Carter hükümeti, İran rehine krizinin 5. ayını doldurmasına rağmen duruma herhangi bir diplomatik çözüm bulamamış, bu sebeple Tahran'a düzenlenecek bir kurtarma operasyonuna karar verirmiştir.

Operasyon iki aşamalı olarak planlanmıştır. İlk aşamada Amerikan Kuvvetleri Tabas şehri yakınlarındaki bir yeri iniş pisti olarak kullanacak ve burayı geçici bir iniş/kalkış alanına dönüştürecekti. Desert one olarak adlandırılan geçici alana iki adet kargo uçağı, iki adet yakıt ikmal uçağı ve USS Nimitz uçak gemisinden kalkan 8 adet mayın tarayıcı helikopter konuşlandırılacaktı. 

Konuşlandırmanın ardından geçilecek olan ikinci aşamada, Desert One'dan kalkan helikopterler Tahran yakınlarındaki Desert Two olarak adlandırılan alana inecek, burada CIA ajanları ile buluşan operasyon ekibi kamyonla rehinelerin tutulduğu yere götürülecek ve operasyona başlayacaktı, Operasyon sonuçlandığı kurtarma ekibi rehineleri Shahid Shiroudi Stadyumu'na götütürken, eş zamanlı olarak Desert Two'da bekleyen helikopterler de stadyumuna iniş yapacak ve operasyon ekibi ile rehineleri bölgeden tahliye edecekti. Operasyon başarıldı haberi alan diğer birimler de Desert One'dan manzariyeh hava üssüne hareket ederek orayı ele geçirecek ve rehinelerin gelmesini bekleyecekti. İki grup buluşunca yakıt ikmalleri yapılarak iran toprakları terk edilecekti.

Planlanan bu operasyon teoride zordu fakat imkansız değildi. Tüm ince detaylar gözden geçirilerek operasyona onay verildi. 24 nisan 1980 tarihinde 4 uçak ve ardından 8 helikopter 132 kişilik operasyon ekibi ile beraber Desert One olarak adlandırılan alana doğru hareket etti. Uçaklar alana ufak sorunlarla inişlerini gerçekleştirdi ve helikopterleri beklemeye başladı. Planlanan operasyon bu kısıma kadar sorunsuz işledi.

Radarlara yakalanmamak için çöl üzerinde alçak uçuş yapan helikopterler alana inmek üzereyken iki helikopter alçak uçuşun yaratacağı kum tahribatının hesaplanmaması yüzünden arıza verip alana acil iniş yapmak zorunda kaldı. Kısa süren haberleşmeden sonra kalan helikopterler ile bu operasyonun yapılamayacağına karar kılındı ve operasyon iptal edildi. Tahliye prosedürü devreye sokuldu.

Bu sırada alana yaklaşan bir yakıt tankeri fark edilme tehlikesi yarattığı gerekçesiyle roketatar ile vuruldu. Patlamanın etkisi ile Amerikan Kuvvetleri açığa çıktı. Tahliye prosedürü bu sebeple acil tahliyeye dönüştü ve planların dışına çıkıldı. Normal prosedürde öncelikle uçaklar kalkacak ardından helikopterler havalanacaktı fakat durum değişikliği sebebi ile uçaklar tarafından yakıtları yüklenen altı helikopter başlayan kum fırtınasına rağmen uçaklarla birlikte kalkış yaptı, kalkış esnasında motorları epey derecede kum yutmuş olan helikopterlerden biri daha kalkamadı ve orada bırakıldı. 

Her şey kağıt üzerinde mükemmel görünüyordu ta ki C130'lar yola çıkana kadar. Kum fırtınası nedeniyle sıfıra inen görüşe rağmen C130'lar inmeyi başardı. Ancak sekiz helikopterden sadece beşi operasyon icra edecek durumdaydı. Operasyonun iptal edilmesi, personelin ve araçların üslere dönmesi bildirilmişti ancak fırtınanın da etkisiyle helikopterlerden biri yakıt dolu C130'a çarparak infilak etti. Yaralılar ve diğer personelin olduğu diğer C130 ise fırtına nedeniyle yumuşamış zeminde kalkış yaparken bir motoru kaybederek İran'dan ayrıldı. Kazanın sonunda 8 komando hayatını kaybetti. Facianın siyasi sorumlusu başkan Carter ikinci dönem seçilemedi. Ronald Reagan koltuğu devraldı aynı gün rehineler serbest bırakıldı.

Editör: TE Bilişim