Türkiye Parlamenter Sisteme Geçebilir mi?
İşte cevabı
16 Haziran 2017’de referandumda onaylanan Anayasa değişikliği sonrasında 24 Haziran 2018’de yapılan genel seçimle Türkiye, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine resmen geçmişti. Cumhurbaşkanı hem devletin hem de hükümetin başı olmuştu. Parlamenter sistemde Bakanlar Kurulu’nun elinde bulunan yürütme yetkilerinin tümü cumhurbaşkanına aktarılmıştı.
Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde, kurulan yeni hükümetin meclisten güvenoyu alma zorunluluğu da kalktı. Cumhurbaşkanı bakanları atıyor ve görevden alabiliyor. Yeni sistemde, bakanların yer aldığı yapıya, cumhurbaşkanlığı kabinesi dendi.
Yeni sistemde çok sayıda kurum, Bakanlıklardan alınarak Cumhurbaşkanlığına bağlandı. Cumhurbaşkanlığı içinde bir dizi yeni politika kurulu ve ofis kuruldu.
Türkiye’de parlamenter sistemden Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine anayasa değişikliği ile geçildi. Parlamenter sisteme geri dönüş için de bir anayasa değişikliği gerekiyor.
Bunun için de ya siyasi partilerin ya da Meclisin harekete geçmesi ön koşul.
Yani sistem değişikliği için ilk olarak anayasa değişikliğinin gündeme getirilmesi şart.
Yeni sistemde 600 sandalyeli olan meclise anayasa değişikliği yönünde bir teklifi iktidar partisi de muhalefet partileri de sunabiliyor. Ancak muhalefetin mecliste temsil edilen partileri; CHP, İyi Parti ve HDP’nin şu anda birbirlerinden bağımsız olarak teklif sunması mümkün değil. Çünkü teklifin en az 200 vekilin imzasını taşıması gerekiyor. Mecliste birinci parti olan AKP’nin 291 sandalyesi olduğu için böyle bir teklifi meclis gündemine taşıma gücü bulunuyor.
Anayasa değişikliğinin meclisten geçmesi için ise 360 vekilin onayına ihtiyaç var. AKP’nin kendi başına ya da "Cumhur İttifakı"nı kurduğu MHP ile anayasa değişikliğini meclisten geçirmesi zor. Çünkü MHP’nin meclisteki 49 sandalyesi eklendiğinde dahi AKP ile MHP’nin toplam sandalye sayısı 340’da kalıyor. Bu nedenle iki partinin meclisteki bir anayasa değişikliğini muhalefetin oyunu almadan tek başına kabul ettirmeleri mümkün değil.
Cumhurbaşkanı meclisten 360 oyla geçen bir anayasa değişikliğini doğrudan onaylayıp, yürürlüğe sokamıyor. Bu durumda cumhurbaşkanı değişikliği referanduma götürmek zorunda.
Mevcut anayasa, cumhurbaşkanına meclisten en az 400 oyla geçmiş bir değişikliği doğrudan onaylama ya da referanduma götürme yetkisi veriyor. Yani bu noktada cumhurbaşkanının anayasa değişikliğini referanduma götürüp götürmemesi tamamen kendi isteğine bağlı.
Cumhurbaşkanı R.Tayip Erdoğan Anayasa değişikliği yapacaklarını ve bunu Meclisten geçse dahi Referanduma götüreceğini açıklamıştı.
Peki AKP'nin MHP ile hazırladığı Yeni Anayasa içeriğinde Parlamenter sisteme geçiş için Madde olacak mı?
Elbette olmayacak.
Bu durumda 2023 seçimleri Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi için yapılacak.
2023 seçimlerinde tekrar AKP kazanırsa Parlamenter sisteme dönüş 2028 seçimlerinin muhalifler tarafından kazanılması halinde bile, aynı yıl anayasa değişikli, referandum vs. yapılsa dahi 2030 yılından önce şimdilik mümkün değil.
Parlamenter sisteme geçiş için Muhalefetin 2023 seçimlerini alması şart.
Bu mümkün mü?
Bakcez...
Ancak Sn. Meral Akşener “Aday değilim” derken 2023 seçimlerinin Millet ittifakınca alınamayacağını görmüş olduğu kanaatindeyim.
Bana göre; Parlamenter sisteme geçiş uzun vadede belki mümkün olabilir. O zamanda Sn. Akşener siyasette olur mu? İşte orasını kestiremiyorum.
Ancak, kendisini kutluyorum.
Zekice bir manevra yaparak, Cumhurbaşkanı adayı değilim. Ancak Başbakan adayıyım diyerek, Parlamenter sisteme geçişin mümkün olmadığı anlattı aslında... Anlayana...
Bu ülke kısa vadede parlamenter sisteme geçmez. Sn. Akşener’de başbakan olmaz.
Çünkü Sn. Akşener şu an 65 yaşında 10 yıl sonra yaşı 75 olacak. O yaştan sonra uzun bir zaman, uzun bir süreç lazım bu işlere.
O günden Sonra, hala Siyaset yapar mı bilemeyiz. Bence yapmaz...
Ben, bir gün, muhalefet partilerinin de güçlendirilmiş Cumhurbaşkanlığı modelini ortaya atacağını tahmin ediyorum.
2022’de referandum, 2023'de seçim bekliyorum.
