Beslenme ve fizyoloji uzmanları, ‘Negatif kalorili gıda diye bir şey var mı?’ sorusunu yanıtladı.
Kalori nedir? Ne işe yarar?
İngiltere’deki De Montfort Üniversitesi’nde Beslenme ve Fizyoloji Uzmanı olan Louise Dunford, kalorinin bir enerji birimi olduğunu, genellikler gıdaların enerji içeriğini belirtmek için kilokalori (kcal) olarak ifade edildiğini söyledi.
Ambalajlı gıda ürünlerinde üründe ne kadar kalori bulunduğunu belirten bilgiler bulunur. Yemek yiyerek kalori alırız, enerji sarf ederek de kalorileri kullanırız.
Dunford, enerji gereksinimimizi 3 kısma ayırıyor:
Vücut dinlenirken ihtiyaç duyulan enerji. Hayatta kalmamızı sağlayan işlemler için gerekli enerji.
Yemenin termik etkisi. Yeme sonrası, gıdalar sindirilir ve emilirken metabolik hızının artmasının etkisi.
Aktivite ve egzersizler için gereken ilave enerji.
Negatif kalorili gıdalar nelerdir?
Negatif kalorili gıdalar, sindirimi ve emilimi sırasında içerdiği kaloriden daha fazlasının gerektiği gıdalar için kullanılan bir tanımdır.
Dunford, “Bu kulağa mantıklı geliyor. Ancak gerçekte, kereviz gibi en düşük kalorili gıdalarda bile, parçalanması ve sindirilmesi için gerekenden daha fazla kalori bulunuyor” dedi.
Negatif kalorili olduğu söylenen gıdalardan bazıları kereviz, greyfurt, domates, salatalık, brokoli, lahana ve havuç
Negatif kalorili gıdaların mevcudiyetine ilişkin kanıtlar neler?
Görüş bildiren 3 uzmandan 2’si, negatif kalorili gıdaların bulunduğuna ilişkin bir kanıt olmadığını söyledi.
Thinking Nutrition firmasında Beslenme Uzmanı olan Tim Crowe, “Yüzde 95’i su olan karavize bakalım. Bu üründe bile karbonhidrattan gelen az miktarda kalori söz konusu. Gıdaları sindirmek için enerji harcanması gerekir. Buna gıdaların termik etkisi de denir.
Ancak bu, gıdada bulunan enerjinin yaklaşık %10’una tekabül eder. Bu nedenle kereviz dahi kalori alımınızı arttırır. Bu, çok küçük bir miktar olabilir, ancak ‘negatif’ olmadığı kesindir” ifadelerini kullandı.
Peki ya su?
Tam olarak bir gıda olmasa da, soğuk su negatif kalorili olarak tanımlanabilir.
Güney Afrika’daki North-West Üniversitesi’nde Beslenme Uzmanı olan Cornelie Nienaber-Rousseau, “Su, hiç enerji içermez. Vücut sıcaklığı aralığının altında su tüketince, vücudun iç sıcaklığını korumak için bir miktar enerji harcanır. Buna, suyun tetiklediği termojenik etki denir” diye konuştu.
Bazı araştırmalar bunun kilo vermek için faydalı olup olmadığını araştırsa da, soğuk su içtikten sonra harcanan enerji miktarının çok düşük olduğu belirlendi.
Sakız çiğneyerek kalori harcamak mümkün mü?
Gıda olarak değerlendirilmese de sakız ‘negatif kalori’ sağlayan bir üründür. Ancak bunun da etkisi soğuk su gibi çok düşüktür.
Çiğneme sırasında saatte 11 kcal kalori harcanır. Bu nedenle gerçek bir egzersiz olarak değerlendirmek pek mümkün değil.
Sözde ‘negatif enerjili’ gıdaların faydası var mı?
Kereviz, greyfurt, salatalık gibi ürünleri kalori harcamamızı sağlamıyor, ancak yine de birçok sağlıklı beslenme ve diyet listesinde yer alıyor. Bunun sebebi, söz konusu ürünlerin kalori eksiğine yol açması değil, yoğun bir enerji içeriği olmaksızın tok tutan bir yiyecek olmasıdır.
Egzersiz de eklendiğinde, vücuda alınandan daha fazla kalori harcanması, yani bir kalori açığı durumu sağlanabilir.
Crowe, “Kereviz, lahana ve brokoli gibi ürünleri yediğinizde, yüksek kalorili gıdalara yer kalmıyor. Bu da toplam kalori alımınızı kontrol etmenizi sağlıyor” dedi.
Sözde ‘negatif kalorili’ gıdaları tüketmek, sizi tok tutarak kilo verme sürecinde katkıda bulunuyor. Ancak bunlar beslenmeye eklemek yeteri değil.
Dunford, “Yalnızca sağlıklı ürünleri beslenmenize eklemek, toplam kalori içeriğini arttırmanıza yol açabilir. Tabağınızdaki yüksek kalorili ürünleri meyve ve sebzelerde değiştirmelisiniz. Ne yazık ki negatif kalori konusu bir mit. Kilo vermek ve bunu zamana yaymak da hiç kolay bir iş değil” dedi.
İlginç bir şekilde bunu fizyolojik olarak gerçekleştirmek zor. Nienaber-Rousseau, “Araştırmalar, insanlar sağlıklı bir öğün söz konusu olduğunda, enerji içeriğini olduğundan daha az zannediyor. Bu durumun adı negatif kalori illüzyonu” diye konuştu.
Bu makalenin aslı, Sciencealert sitesinde yayınlanmıştır. Buraya tıklayarak orijinal makaleyi okuyabilirsiniz.
