Grigoriy İvanoviç Çoros Gurkin olan ressam, aynı zamanda Türkolog, etnograf ve Sibirya Türkleri’nin bağımsızlık önderlerinden biridir. Bir Altay Türk’ü olan Gurkin, 1870 yılında Güney Sibirya’nın Altay bölgesinde, o zamanki adıyla “Ulalu” şimdiki ismiyle “Gorno-Altaisk” olan şehre bağlı Caş Tura’da doğmuş. 1878-1883 yılları arasında, Rus Ortodoks misyoner din adamlarının açtığı okula gitmiş.

 

1897 senesinde Petersburg’daki Sanat Akademisi’ne girmek için çok gayret sarf etse de, müracaatta geç kaldığı için okula kabul edilmemiş. Ressam İ. İ. Şişkin ile tanışan Çoros Gurkin sekiz ay kadar onunla kalmış ve ondan resim dersleri almış.

Kabiliyetinden dolayı, 1899 yılında Petersburg Resim Akademisi’ne sınavsız olarak kabul edilmiş. Dört yıllık eğitimini tamamlayan Gurkin, memleketine dönerek resim yapmağa ve Altay Masalları’nı derlemeğe başlamış.

Altay dağlarının, göllerinin, nehirlerinin ve yerli halkın gündelik yaşayışının tablolarını yapmış.

Amiral Kolçak komutasındaki Çarlık yanlısı kuvvetlere esir düşen Gurkin, esaretten ancak 1919 yılının Nisan ayında kurtulur. Özgürlük mücadelesinin devamı gelmeyince, Gurkin önce Moğolistan’a, sonra da Rus partizanları ile Tuva Cumhuriyeti’ne gider.


 1907 yılında yaptığı bu resim yüzünden 1937’de “Pantürkist Ressam” olarak suçlanır ve 10 Ekim 1938’de Stalin’in cellatları tarafından ensesine bir kurşun sıkılarak idam edilir.

 

 

Resim çalışmalarını 1921 ile 1926 yılları arasında, o zamanlar bağımsız olan Tuva Cumhuriyeti’nde sürdüren Gurkin, oradan ayrılarak 1934 yılına kadar Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Azerbaycan’ı dolaşır.

 

Gurkin’in Sibirya Türkleri için hayal ettiği bağımsız Türk devleti projesi içinde Tuvalılar da vardır.

Bu yüzden Tuva Türkleri Gurkin’e büyük bir sevgi duyarlar. Kendisini bağrına basan Tuva Cumhuriyeti’nde kaldığı yıllarda devlet memuru olarak hayatını sürdüren Gurkin, 1934 yılında döndüğü ata-yurdunda diktatör Stalin’in kızıl polisi tarafından Türk Milliyetçisi suçlamasıyla tutuklanır.

 

1926 senesinde Rus şair G. Vyatkin ile birlikte Altay Masalları’nı yayımlayan (G. Vyatkin, Ç. Gurkin, Altayskie Skazki, Novosibirsk, 1926) Gurkin’in 4000’e yakın eseri bulunmaktadır. Çilekeş özgürlük savaşçısı ressamın en önemli eseri “Han Altay” isimli tablosudur. 1907 yılında yaptığı bu resim yüzünden 1937’de “Pantürkist Ressam” olarak suçlanır ve 10 Ekim 1938’de Stalin’in cellatları tarafından ensesine bir kurşun sıkılarak idam edilir.

Editör: TE Bilişim