Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılmasıyla birlikte Azerbaycan bağımsızlığını elde ederken ülke içerisinde ciddi bir kurumsallaşma ve örgütlenmeye doğru adım atmıştır. Ancak gerek dış gerekse iç dinamikler bu reformların yapılmasını sekteye uğratmıştır.
Azerbaycan 1992-1995 arasında üç darbe atlatmış ve bu durum Azerbaycan’ı bu reformların uygulanmasında zayıf duruma düşürmüştür. Sultanistik- otoriteryanizmle idare edilen Azerbaycan’da gelişmiş bir demokrasinin varlığı hala tartışmalı bir konu olmuştur.
Demokrasinin kurumsallaşmadığını savunan kesimin iddialarına göre ülkede yaşandığı iddia edilen hileli seçimler, tek parti diktatoryası, medyanın sansüre tabi tutulması ve muhalif kesime yapılan baskılar bu iddia sahiplerinin sıkça dile getirdiği meselelerdir. Pek de haksız sayılmayan bu iddialar uluslararası gözlemciler tarafından da tespit edilmiştir. Bu sorunlarına bir türlü çare bulamayan Azerbaycan devleti bu meseleleri göz ardı etmektedir.
Yüzyıllarca Rus monarşisi ve komünist iktidarlar tarafından yönetilen ülkede demokrasi kültürünün tam olarak yerleşmemesi sorunu çıkmaz hale getirmektedir. Ülkede hala birinci öncelik olarak kalkınma önemli iken insan hakları ve hukuk devleti gibi mefhumlar iktidar tarafından sıkça dile getirilen konular olmaktan uzak tutulmuştur.
Azerbaycan’da demokrasinin olmaması nepotizm ve rüşvetçilik gibi toplumu içten köreltecek unsurlarında fazla olmasına neden olmaktadır. Ne yazık ki bugün itibariyle ülke vatandaşları bürokraside işlerini yürütebilmek için bu iki sorunla sürekli karşılaşmaktadır. Bu durum ise vatandaş ile devlet arasındaki bağların zedelenmesine yol açmaktadır. Bu çalışmada Azerbaycan’ın siyasi ve anayasal yapısına değinilirken bir yandan da demokrasinin olmazsa olmazı olan basın ve medyanın özgürlüğü üzerinde durulmuştur.
Azerbaycan anayasası basın özgürlüğünü garanti ederken Azerbaycan’daki gazetelerin büyük çoğunluğunun devlete ait basımevlerinde basıldığı bilinmektedir. Devletin gazete, radyo ve televizyonlar üzerindeki etkinliği göz ardı edilmemelidir. Azerbaycan’da hala özgür bir medyanın varlığı sorun teşkil etmektedir. Dolayısıyla çalışmanın amacında Azerbaycan’daki demokrasi sorunu ele alınırken, yöntem olarak gazetelerden ve yerli yabancı yazarlardan faydalanıldı.
