İnsanların en kısa sürede depreme karşı alabilecekleri önlem depreme karşı hazırlık yapmaktan geçiyor. Yani deprem anında deprem çantanızla birlikte evin dayanıklı bir bölgesinde saklanmanız gerekiyor. Bu düşünceyle birlikte son zamanlarda deprem kabinleri evde güvenli bir nokta oluşturma konusunda akıllara geliyor.
Webtekno'dan Gürhan Kulaklı'nın derlediği haberde deprem kabinlerinin artıları ve eksileri ele alındı.
Deprem kabinlerinin binaya zararı var mı?
Tonlarca ağırlığa sahip olan deprem kabinlerinin, ağırlığı sebebiyle binaya bindireceği yük ve bu yükün dağılımı dikkate alındığında, kabinlerin binaya zararı olup olmayacağı sorusu merak ediliyor.
İnşaat mühendisine yönelttiğimiz bu soruda, deprem kabini yapılması için uygun olmayan evlerde bazı sorunlara yol açabileceği yanıtını aldık.
Bu noktada dikkat edilmesi gereken başlıca konu; kabinin, evin hangi bölgesine yapılacağına doğru bir şekilde karar vermek. Evin dış cephe kısmına yakın bir yere böyle bir yük bindirmek, binanın ağırlık dengesine zarar verebilir ve deprem anında binanın daha hızlı ve daha büyük bir hasar almasına neden olabilir. Bu sebeple bu tarz bir kabin yapacaksanız evin merkez noktasına yakın olmasına dikkat etmek gerekiyor. Ayrıca taşıyıcı kolonlara fazladan yük bindireceğinden ağırlık hesaplamalarının uzmanlar tarafından yapılması gerektiğini de belirtelim.
Deprem kabini sizi kurtarırken komşunuza zarar verebilir
Deprem kabinlerinde başlıca sorunun ağırlık olduğunu biliyoruz. Hayat kurtarma konusunda şansınızı artıran bu kabinler, bir deprem anında hızlıca aşağı çökecektir. Yani üstündeki ağırlığı taşımaya çalışırken alta da ekstra ağırlık bindirecek. Mesela deprem anında altınızdaki komşunun bir hayat üçgeni bulduğunu düşünelim. Bu deprem kabini, hayat üçgeni olan bölgeye ağırlık vererek bu alanı kırabilir ve komşunuzun hayatını kaybetmesine neden olabilir. Bu sebeple uzmanlar tarafından önerilen yerlere ve binanızın durumuna göre bu tarz sistemlerin kurulması gerekiyor.
Şöyle düşünelim, bir deprem kabini en az 600 kg kadar olmalı. Çoğu durumda bu ağırlık çok daha fazla olacaktır. Bir buzdolabı ise ortalama 120-150 kg aralığında. Yani tek bir noktaya 4 buzdolabı koymuş olacaksınız.
Tüm apartmana deprem kabini yaptırmak mantıklı mı?
Apartman bir araya gelip aynı bölgeye deprem kabini yaptırmak isteyebilir. Sonuçta hepimiz depreme karşı hazırlıklı olmaya çalışıyoruz, ancak bu noktada da önemli bir detay var. Taşıyıcı kolonların ağırlık kapasitesinin bir sınırı bulunuyor. Örneğin 10 katlı bir binada aynı alana alt alta 10 tane deprem kabini yaptırdınız. Bu kabinlerin kolonlara uygulayacağı ağırlığın çok iyi hesaplanması gerekiyor.
Bu konuda inşaat mühendislerine herkesin aynı alanda tavana kadar uzanan deprem kabinleri yaptırması durumunda bina dayanıklılığına ne gibi etkisi olacağını sorduk. Aldığımız cevapla; deprem kabininin, binanın temeli ve taşıyıcı demirlerine bağlanmazsa bir yararı olmayacağını, hatta zararı olacağını öğrendik.
Deprem kabini kaç tona kadar dayanıklılık göstermeli?
Yapılan hesaplamalara göre her katı 100 metrekare olan 10 katlı bir bina, temel hariç ortalama 1300 ton ağırlığa sahip. Yani her katın ortalama ağırlığı 130 ton kadar. Bu ağırlığın 50-60 tonluk kısmı doğrudan zemini oluşturuyor. Yani zemin katta oturan bir kişinin üzerine 1000 tonun üzerinde bir bina çökmüş olacak. Ancak depremin şekline göre değişiklik gösterse de binanın tüm ağırlığı tek bir noktaya değil, çökme yüzey alanına göre dağılacak. Yani yapacağınız deprem kabininin üzerine tüm bu ağırlık çökmeyecek.
Bu sebeple deprem kabini yaptırırken üzerinizde nasıl bir ağırlık olduğunu bilmek ve tasarımı buna göre yapmak gerekiyor. Yapılan bu kabinin 6 yüzeyinin de depreme dayanıklı NPI profil demirlerle güçlendirilmesi son derece önemli. Çünkü deprem sırasında bu kabin yan yatabilir veya doğrudan ters dönebilir. Bu sebeple tüm yüzeylerinin ağırlığı kaldıracak kapasitede olması gerekiyor. Yapılan hesaplamalara göre bu deprem kabinleri ortalama 60 ton kadar yükü kaldırabiliyorlar. Eğer üzerinizdeki yük çok fazla, yani daha alt katlardaysanız 100 ton ve üzeri ağırlıklara dayanıklı deprem kabinleri tercih edilebilir.
