Doğalgazın dünya ekonomisinde giderek artan önemini, güçlü ekonomik kalkınma politikasında merkeze koyan Katar, ekonomik anlamda büyük atılımlar gerçekleştirmiştir. Dışa açık ve dünyaya entegre bir ekonomi yaratmayı, güçlü ve aktif bir özel sektör oluşturarak ekonomide kamu kesiminin baskın rol oynamasını azaltmayı amaçlamaktadır.
Doğalgaz ihracatı, Katar’ın ihracatının yüzde 40’ına ulaşmıştır. Bu oranın ilerleyen tarihlerde daha da artması beklenmektedir. Katar’ın toplam doğal gaz rezervi 25,3 trilyon m3 ve yıllık LNG ihracatı 31 milyon tondur. Katar LNG ihracatını yılda 77 milyon ton düzeyine çıkarmayı hedeflemektedir. LNG tesisleri, Katar’ın imalat sanayisinin en önemli kolu olarak göze çarpmaktadır. Bunun yanı sıra petrol ürünleri de ihracatının önemli bir kolunu oluşturmaktadır.
Düşük nüfusu ve yüksek petrol ve doğalgaz rezervleri Katar’ı Körfez İşbirliği Konseyi üyeleri arasında ekonomik olarak en çok gelecek vadeden ülkelerden biri konumuna getirmektedir. Bununla beraber Katar’ın Dubai ve Bahreyn örneğinde olduğu gibi ekonomisinde çeşitlilik sağlayarak ekonomik büyüme için daha stabil bir çevre yaratması gerekmektedir.
Ülkenin güncel ekonomi stratejisinde iş kurma prosedürlerinin kolaylaştırılması, alt ve üst yapı hizmetlerinin iyileştirilmesi gibi imkanlar sağlanarak yabancı yatırımcıların ülkeye çekilmesi amaçlanmaktadır.
Katar uzun yıllardır ticaret fazlası vermektedir. 2017 yılında Katar’ın ithalatında başlayan blokaj kısa dönemde etkili olup ithalatı düşürse de, yılın son çeyreğinde ithalat artarak son 8 çeyrekteki en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Blokajın Katar’ın ihracatı üzerinde ise herhangi bir olumsuz etkisi olmamıştır.
Dış ticaret politikası ve vergiler
2003 tarihinde yürürlüğe giren Körfez İşbirliği Konseyi Gümrük Birliği Katar’ın gümrük mevzuatının önemli ölçüde basitleşmesini sağlamıştır. KİKGB çerçevesinde üye ülkeler, ortak gümrük mevzuatı ve tarifesi uygulamaktadırlar. Bu çerçevede, KİKGB’e giren ürünler, Gümrük Birliği alanına giriş yaptıkları ilk noktada (single point of entry) gümrük işlemine tabi tutulmaktadır.
Pek çok ürünün ithalatının yapılabilmesi için ithalatçı lisansı gerekmekte olup, bu lisans sadece Katar vatandaşlarına verilebilmektedir. Ülkede sadece yetkilendirilmiş yerel acentelerin ithalat yapabilmelerine izin verilmektedir. Bununla birlikte, yerel acentenin yedek parça ve satış sonrası hizmet yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda yerel acente kullanılması zorunluluğundan vazgeçilebilmektedir. İthalat lisansı, yalnızca Katar Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı’na tescilli Katarlı ithalatçılara verilmektedir.
KİKGB çerçevesinde, KİK üyesi ülke menşeli mallar gümrük vergisinden muaftır. Diğer taraftan, Büyük Arap Serbest Ticaret Alanı (GAFTA) içerisinde yer alan Katar, GAFTA doğrultusunda GAFTA’ya üye Arap ülkeleri orjinli mallara gümrük vergisini kaldırmıştır.
Katar’ın KİK üyeliği çerçevesinde üçüncü ülkelere uygulanan gümrük vergisi oranı pek çok ürün için CIF fiyatının yüzde 5’i olarak belirlenmiştir. Mal fiyatının FOB olduğu hallerde CIF fiyat, FOB fiyatın yüzde 15 fazlası olarak belirlenir.
Bununla birlikte, bazı temel gıda maddelerinin (buğday, pirinç, mısır, un, çay ve kahve, şeker, baharatlar, yem bitkileri, süt tozu, canlı hayvanlar, taze sebze ve meyveler, deniz ürünleri) ithalatında gümrük vergisi oranı yüzde 0’dır. Diğer taraftan tütün, tütün mamulleri ve alkollü içkiler için gümrük vergisi oranı yüzde 100’dür.
Türkiye ile ticaret fırsatları
Katar, 2018 – 2019 döneminde Ticaret Bakanlığı’mızca hedef ülkelerden birisi olarak belirlenmiştir. Ülkede yabancı yatırımcı için potansiyel arz eden en önemli sektör müteahhitliktir. Ülkemiz müteahhitlik firmalarının tamamladığı veya sürdürmekte olduğu projelerin toplam tutarı yaklaşık 6.7 milyar dolar, takip ettikleri projelerin toplam tutarı da 1 milyar dolar civarındadır. Katar’da
önümüzdeki yıllar için planlanan 200 kadar yatırım projesinin toplam tutarı yaklaşık 200 milyar dolar düzeyindedir. Bunun yüzde 43’ü altyapıya giderken, kalanı sağlık ve eğitim sektörleri için kullanılacaktır. Sektörde Türk firmalarının en önemli rakipleri İtalya, Almanya, İngiltere ve Çin firmalarıdır. Pazarın küçük olması ve inşaat sektöründe yoğunluklu olması rekabeti beraberinde getirmektedir.
Diğer taraftan, müteahhitlik firmalarımızın, hem Katar özel sektörünün sahibi olduğu projelerden ve hem de kamu ihalelerinden pay alma şansları oldukça yüksektir. Uluslararası düzeyde önemli başarılara imza atan müteahhitlik firmalarımız oldukça kısa sürede Katar pazarına en prestijli projelerle girmeyi başarmıştır.
Türkiye ve Katar arasında ikili ticaret hacmi son yıllarda hızla artmıştır. Bunun nedeni Katar’a Suudi Arabistan’ın önderliğinde uygulanan ekonomik ve siyasi ambargo nedeniyle, Katar’ın ihracat için Türkiye’ye yönelmesidir. 2018 yılında ülkeye gerçekleştirdiğimiz ihracat bir önceki yıla göre yüzde 69 artarak 1,1 milyar dolara yükselmiş, dış ticaret hacmi de 1.4 milyar olarak gerçekleşmiştir. Katar’ın 2018 yılında toplam ihracatımızdaki payı yüzde 0,7’dir ve en fazla ihracat yaptığımız ülkeler arasında ise 39. sıradadır.
Firmalarımızın Katar pazarında karşılaştıkları en önemli sorun, ülkenin hızlı büyümesinin getirdiği yüksek enflasyondur. Sürdürülen yoğun alt ve üstyapı yatırımları özellikle yapı malzemelerinin fiyatlarının hızla yükselmesine yol açmıştır.
Pazar ile ilgili bilgiler
Katar’a ihraç edilen bir malın pazardaki başarısı, acente veya distribütörün
pazarlama ağının yaygınlığı ve etkinliği ile doğru orantılıdır. Bu yüzden acente seçimi oldukça önemlidir.
Katar’da iş yapmak isteyen firmaların, pazarın koşullarını ve tüketicinin alışkanlıklarını bilen, yaygın bir dağıtım ağına ve sağlam ilişkilere sahip aracılar ile kuracakları ilişkiler pazardaki başarılarına büyük katkı sağlayabilecektir.
Diğer taraftan, kamu sektörünün de ihaleler çerçevesinde mal alımları yaptığı dikkate alındığında, iş birliği yapılacak Katar’lı firmanın seçiminde kamu alımları konusunda gerekli prosedürleri bilmesi, açılan ihaleleri ve değişen mevzuatı sürekli olarak takip etmesi önemli kriterler olarak görülmektedir.
Katar yasaları, sadece Katar vatandaşlarının acente, distribütör veya sponsor olabileceğini belirtmektedir. Ancak, pratikte bazı bakanlıklar Katar Hükümeti ile direkt sözleşmesi olan yabancı firmalar için yerel acente kullanılması zorunluluğundan vazgeçebilmektedir.
Ticaret Bakanlığı’nın 2018 verilerine göre Türkiye – Katar Ticaret Rakamları*
Türkiye’nin Katar’a ihracatı: 1.096.579
İhraç edilen başlıca ürünler: Kıymetli metaller, demir ve çelikten inşaat aksamı, mobilya, elektrik control-dağıtım kabloları
Türkiye’nin Katar’dan ithalatı: 335.320
İthal edilen başlıca ürünler: İşlenmemiş alüminyum, petrol yağları, çeşitli yer altı madenleri, ham deri
Türkiye’nin Katar’dan ithalatı: 335.320
İthal edilen başlıca ürünler: İşlenmemiş alüminyum, petrol yağları, çeşitli yer altı madenleri, ham deri
Ticaret hacmi: 1.431.899
Ticaret dengesi: 761.2250
*Bin dolar
Kaynak: Türkishtime
