Merkez Bankası’nın 7 Ağustos’tan beri uyguladığı sıkılaştırma adımlarıyla artan kredi faizleri ve parasal genişlemeye karşı attığı normalleşme adımları kendini tüketici kredilerinde gösterdi. Kredi faizleri son dönemlerin en yüksek oranlarına çıkmışken 18 Eylül haftasında ihtiyaç kredisi artışı negatife döndü, konut ve taşıtta ise artış sıfıra yaklaştı. Merkez Bankası geçen hafta yaptığı ve faiz artışı kararının çıktığı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı sonrası yaptığı açıklamada da ticarinin ardından tüketici kredilerinde de normalleşmenin başladığını belirtmişti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (BDDK) haftalık verilerine göre 18 Eylül ile biten haftada ihtiyaç kredisi 373 milyar 556 milyon lira oldu. 11 Eylül haftasına göre ihtiyaç kredisi yüzde 0,33 geriledi. İhtiyaç kredisi kullanımında son üç haftadır süren ivme kaybı bu kez daralma olarak kendini gösterdi. İhtiyaç kredilerinde en hızlı artışın yaşandığı hafta yüzde 2,5 ile pandeminin en yoğun dönemlerinin yaşandığı 24 Nisan haftasıydı. KONUT VE TAŞITTA BÜYÜK DÜŞÜŞ Dünya gazetesinden Şebnem Turhan’ın haberine göre; konut ve taşıt kredilerinde ise artış hızı oldukça yavaşladı. Konut kredileri 18 Eylül haftasında 276 milyar 545 milyon lira olurken 11 Eylül haftasına göre artış sadece yüzde 0,11 oldu. Kamu bankalarının haziran ayında başlayan kampanyası ile beraber konut kredisinde haftalık artışlar yüzde 4’e yaklaşmıştı. Taşıt kredisinde de ivme kaybı sürdü ve 18 Eylül haftasında 11 Eylül’e göre taşıt kredisi kullanımındaki büyüme yüzde 0,65 oldu. Taşıt kredisinde ise artışın en hızlı olduğu hafta 12 Haziran haftasıydı ve 5 Haziran’a göre 1 haftada kullanım yüzde 5,5 yükselmişti. Bireysel kredi kartlarıyla harcamalarda da 18 Eylül haftasında daralma oluştu. BDDK verilerine göre kredi kartı harcamaları 18 Eylül’de 129 milyar 267 milyon lira oldu. Bu 11 Eylül haftasına göre yüzde 0,87 daralma anlamına geliyor. 28 Ağustos’ta haftalık artışın yüzde 2,5’u aştığı bireysel kredi kartı harcamalarında da eylül ayı ile birlikte ivme kaybı yaşanmaya başlamıştı. TL CİNSİ TİCARİ KREDİDE YAVAŞLAMA Ticari kredilerde ise TL cinsi ticari krediye talepte azalma yaşanırken döviz cinsi kredilerde artış yaşanıyor. Bu da aslında TL cinsi ticari kredi faizlerinde son dönemde gözlenen artıştan da kaynaklanıyor. Euro ve dolar cinsi kredi faizleri 1 yıl önceki seviyelerine yakın seyrediyor. BDDK verilerine göre 11 ve 18 Eylül haftalarında yani son iki haftadır TL cinsi ticari kredilerde küçülme yaşanıyor. 11 Eylül haftasında yüzde 0,22, 18 Eylül haftasında ise yüzde 0,23 daralma oldu. KOBİ kredilerinde ivme kaybı henüz küçülmeye dönmedi. Ticari kredilerin büyük bir kısmını oluşturan TL cinsi KOBİ kredileri 18 Eylül haftasında neredeyse yatay kaldı yüzde 0,07 büyümeyle 706 milyar 709 milyon lira oldu. Dikkat çeken ise ticari kredi kartlarındaki büyüme oldu. 18 Eylül haftasında ticari kredi kartlarında yüzde 2,3’lük bir büyüme yaşandı. DÖVİZ CİNSİ TİCARİ KREDİLERDE ARTIŞ BDDK verilerine göre KOBİ’lerde ve ticari kredilerde döviz cinsi kredi kullanımında son iki haftadır hızlı bir yükseliş yaşanıyor. Verilere göre 18 Eylül haftasında 11 Eylül’e göre KOBİ’lerin yabancı para kredi kullanımı artışı yüzde 2,3 oldu. Özellikle 30 Temmuz haftasıyla birlikte KOBİ’lerin döviz cinsi kredi kullanımı hızla artmaya başladı. KOBİ dışında ticari kredi kullanımında döviz cinsi tercih edenlerin haftalık artışı da yüzde 2,4 ile dikkat çekici oldu. Tıpkı KOBİ’lerde olduğu gibi döviz cinsi ticari kredi kullanımındaki hızlı yükseliş 30 Temmuz haftasıyla beraber başladı. FAİZLERDE YÜKSELİŞ TRENDİ DEVAM EDİYOR Merkez Bankası verilerine göre tüketici ve ticari kredi faizlerinde haftalık yükseliş devam ediyor. Verilere göre 18 Eylül haftasında TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı 11 Eylül haftasına göre 74 baz puan yükselerek yüzde 14,32’ye çıktı. 2019 Kasım’ından beri ticari kredi faiz oranı bu seviyeye yükselmemişti. TL bazlı konut kredi faizleri de 26 baz puan yükselişle yüzde 14,14; taşıt kredi faizleri 24 baz puan artışla yüzde 17,01 ve ihtiyaç kredi faizleri 39 baz puan artışla yüzde 18,64’e çıktı. Tüm tüketici kredi faiz alanlarında son 1 yılın en yüksek seviyeleri görülmüş oldu. Bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı 18 Eylül haftasında bir önceki haftaya göre 16 baz puan yükselişle yüzde 10,35’e çıkarken dolar mevduat faizi 16 baz puan artarak yüzde 1,31 ve Euro mevduat faizi 5 baz puan artarak yüzde 0,48 olarak gerçekleşti. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 42 baz puan azalışla yüzde 3,60’a inerken Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 76 baz puan düşüşle yüzde 2,73’e geriledi.