Ormanlarımız Neden Yanıyor?

Türkiye’nin orman yangınlarıyla mücadelesinde aktif görev alan özel havacılık firması MGI Savunma, Orman Genel Müdürlüğü (OGM) ile yaşadığı sözleşme krizi, ödenmeyen hak edişler ve karşılaştığı yaptırımlarla ilgili kamuoyunu bilgilendiren bir açıklama yayımladı. Bilgi notunda, önceki yıllarda başarıyla yürütülen operasyonlara rağmen sözleşmenin süresi dolmadan feshedildiği, milyonlarca dolarlık alacakların ödenmediği, ağır mali yükler altında bırakıldıkları ve sektörden dışlandıkları belirtildi. Ayrıca, şirketin devre dışı bırakılmasının ardından bazı yangınlara zamanında müdahale edilemediği, bunun da ciddi zararlara yol açtığı ifade edildi.

OGM – MGI

HELİKOPTER KİRALAMA SÜRECİ

Şirketimiz MGI Savunma Uluslararası Tic. Ltd. Şti., Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre kurulmuş ve faaliyet gösteren özel bir ticari şirkettir. Havadan yangın söndürme operasyonlarında Türkiye’de öncülük yapmakta, Mi ve Kamov sınıfı 50 özel helikopterden oluşan filosuyla hızlı ve etkili yangın söndürme hizmeti sunmaktadır.

Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) tarafından “Uçak ve Helikopter (Hafif – Ağır Sınıf – Gece Görüş) Kiralama” ihalesi, Türk Hava Kurumu (THK) ile MGI Savunma Uluslararası Tic. Ltd. Şti. ortak girişimine verilmiştir. Daha sonra, SSB ile Orman Genel Müdürlüğü (OGM) arasında imzalanan protokol doğrultusunda, helikopter ve uçak kiralama sözleşmesine ilişkin tüm iş ve işlemler 26.12.2022 tarihi itibarıyla OGM’ye devretmiştir.

1) THK SÖZLEŞMENİN TÜM HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ MGI’YE DEVRETMESİ HAKKINDA

THK ile MGI arasında imzalanan ortak helikopter ve uçak kiralama sözleşmeleri, THK’nın borçlarından kaynaklı olarak hakedişlere konulan hacizler nedeniyle ciddi mali sorunlar doğurmuş; bu durum, sözleşmenin THK ile yürütülmesini fiilen imkânsız hale getirmiştir. Bu süreçte THK, yükümlülüklerini yerine getirmemiştir. Buna rağmen 4 milyon dolar tutarında hakediş almış, buna karşılık 20 milyon dolarlık borcunu MGİ’ye devretmiştir.

Yaşanan problemler neticesinde taraflar, Orman Genel Müdürlüğü’nün (OGM) onayı doğrultusunda bir protokol çerçevesinde anlaşmaya varmıştır.

Sonuç olarak, THK’nın tüm hak ve yükümlülükleri, OGM’nin onayı ve teşvikiyle, toplamda 24 milyon dolarlık mali yükümlülükle 22 Mart 2024 tarihinde MGI tarafından devralınmıştır.

2) RUSYA – UKRAYNA SAVAŞINDAN KAYNAKLI MÜCBİR SEBEPLERDEN KAYNAKLI TEDARİK SÜRECİ ve OGM TAAHÜTÜ

24 Şubat 2022 tarihinde başlayan bölgesel çatışmalar, sürekli artan uluslararası yaptırımlar ve COVID-19 pandemisinin yarattığı zorluklar, yangın operasyonlarının yürütülmesini önemli ölçüde etkilemiştir. Bu olağanüstü koşullar, Orman Genel Müdürlüğü (OGM) ile imzalanan sözleşmenin 34. maddesinde belirtilen “mücbir sebep” kapsamında değerlendirilmiştir.

THK – MGI devir süreci sırasında bu durum OGM ile detaylı şekilde görüşülmüş; yangın sezonunun devam ettiği dönemde mücbir sebebe ilişkin başlatılan davalarda OGM ve MGI birlikte hareket etmiştir.

OGM, operasyonel ve finansal anlamda mücbir sebepleri kabul ettiğini resmi yazı ile beyan etmiş; bu çerçevede OGM’nin desteğiyle mahkemelere sunulan mücbir sebep gerekçeleri doğrultusunda tedbir kararları alınmış ve uygulanan cezalar durdurulmuştur.

3) MGI’NİN TÜM ZORLUKLARA VE YÜKLENEN MALİ YÜKE RAĞMEN BAŞARISI

• 2022 yılında 50

• 2023 yılında 52

• 2024 yılında 27 helikopter ile

Toplamda 18.397 saat uçuş yapılarak, 77.129 sorti gerçekleştirilmiştir. Ülkemizde OHAL ilan edilmeden 194.085 ton su atışı yapılarak yangınlara etkili ve kısa sürede söndürülmesine katkı sağlanmıştır.

4) OGM’NİN SÖZLEŞMEYİ FESHEDİP MGI ‘YE AĞIR YAPTIRIMLAR UYGULAMASI HAKKINDA

OGM tüm hakedişlerin ödeneceğine ve şirketimizin destekleneceği yönündeki hem sözlü hem de yazılı beyanlarına rağmen, 2024 sezonunda tüm yangınlar söndürüldükten sonra yargı sürecindeki tüm desteğini çekerek;

• 3 yıllık sözleşmemizin bitimine 10 gün varken 3 sözleşmeyi feshetmiş

• Yaklaşık 9 Milyon dolar ceza tahsil etmiş,

• Son hakediş olan 17.307.870,50 doları ödememiş,

• 14.560.870,10 dolar teminat mektubunu iade etmediği gibi irat kaydetmek için bankadan istemiş,

• 76 Milyon dolar ceza kesmiş, MGI’yı ağır bir cezai yaptırımla karşı karşıya bırakmıştır.

5) OGM, MGI’Yİ TOPLAM 47.5 MİLYON DOLAR BORÇ YÜKÜ ALTINDA BIRAKMIŞTIR

• MGI’ nin yangın söndürme operasyonları için 2023 yılında gelen borçlar ve yeni operasyona hazırlık için Tarım ve Orman Bakanını, Ziraat Bankası Genel Müdürünü araması ve ayrıca OGM’nin temliki ve sözlü kefaleti ile Ziraat Bankasından 18.632.000,00 dolarlık kredi, yapılan yaptırım nedeniyle MGI, finansal olarak mağdur edilmiştir.

• OGM’nin resmi taahhütleriyle ve kefaletiyle Petrol Ofisi A.Ş. ve tanker firmalarından alınan 3 Milyon dolar yakıt ve hizmet bedeli borcu mevcuttur.

• Operasyon sürecinde ölüm tehlikesi ile çalışan Türk ve yabancı helikopter ekiplerinin 1,5 Milyon dolar maaş borcu kalmıştır.

• Helikopterlerin kira bedeli olarak yaklaşık 24 Milyon dolar borç kalmıştır.

• Operasyon sürecinde gerekli olan konaklama – yeme içme ve diğer tüm ihtiyaç ve giderlerine ilişkin 400 bin dolar borç kalmıştır.

• MGI toplam 47,5 Milyon dolar borç yükü altından kalırken ayrıca konu uluslararası kriz boyutuna taşınmıştır.

• Son olarak, MGI ihale yasaklısı haline getirilerek sonraki sezon için serbest rekabet ortamı ortadan kaldırılmıştır.

6) OGM’NİN HAKEDİŞİMİZİ ÖDEMEMESİ VE BAŞKA FİRMAYLA ANLAŞMASI HAKKINDA

2024 yılında operasyonlarımız devam ederken, OGM ihaleye çıkmış, şirketimizin bir helikopter için saatlik 5.580 dolara yaptığımız işi, başka firma ile bir helikopter için saatlik 16.000 dolara ihale edilip ödemesini yapmıştır fakat şirketimizin hakediş ödemeleri yapılmamıştır.

7) OGM’NİN SÖZLEŞEYİ FESHETMESİNDEN DOLAYI SEZON SONUNDA BEKLENMEDİK ORMAN YANGINLARINA MÜDAHALE EDİLEMEMESİ

OGM, yangın sezonunun bittiğini düşünerek sözleşme süresinin bitimine 10 gün kala sözleşmeyi feshederek MGI’yi devre dışı bırakmıştır. Bu nedenle Denizli, Bursa ve Hatay illerimizde çıkan yangınlar maalesef söndürülememiş ve ülkemiz ormanları ciddi zarar görmüştür.

Örneğin; 24.10.2024 tarihinde Denizli’nin Tavas bölgesinde başlayan orman yangınında, 1 adet Denizli merkezde olmak üzere 18 hafif sınıf, 1 ağır sınıf (Mi-26 helikopteri) ve 4 gece projesinin toplam 23 helikopter ile 702,5 ton su atma gücüyle yangına MGI olarak müdahalede edilebilirdi fakat OGM etkili filomuzu göz ardı etmiş, ormanlarımızın yanmasını göze almıştır.

8) MGI SAVUNMA TEKNOLOJİK HELİKOPTER FİLOSU VE DENEYİMLİ EKİBİYLE, YANGINLA MÜCADELEDE HIZLI VE ETKİLİ MÜDAHALE KABİLİYETİ SAYESİNDE SON ÜÇ YILDA ÖNEMLİ BAŞARILAR ELDE ETMİŞTİR

Günümüze bakıldığında, Türkiye’de havadan yangın söndürme alanında tartışmasız lider konumda bulunan MGI Savunma, 50 helikopterlik etkileyici filosuyla sektörde öncü bir firmadır. 2025 yangın sezonuna, son model sistem filosu ve alanında uzman, yüksek donanımlı ekibiyle tam anlamıyla hazır olan MGI Savunma, yangınla mücadelede rakipsiz bir performans sergilemeye devam etmektedir. Son üç yılın verilerine göz atıldığında, MGI Savunma’nın yürüttüğü yangın müdahale faaliyetleri adeta bir başarı öyküsüdür. Şirketin dahil olduğu yangın operasyonunda, yangınlar üç günü aşmadan kontrol altına alınmış, sivillerin, köylerin veya herhangi bir yaşam alanının zarar görmesi engellenerek her bir müdahale kusursuz bir şekilde başarıyla tamamlanmıştır. MGI Savunma, bu olağanüstü başarılarıyla Türkiye’nin yangınla mücadelede gurur duyduğu bir sembol haline gelmiştir.

9) MGI SAVUNMA, HAKSIZ SÖZLEŞME FESHİ SONRASI SEKTÖRDEN UZAK TUTULURKEN, TECRÜBESİZ FİRMALARA YÜKSEK BEDELLERLE VERİLEN İHALELER, YANGIN MÜDAHALELERİNDE ETKİNLİĞİ DÜŞÜRMÜŞ VE KAMUYA CİDDİ MALİYET YÜKÜ GETİRMİŞTİR

MGI Savunma, Türkiye’nin dört bir yanına hâkim, etkili ve güvenilir yangın söndürme faaliyetleri için sağlam bir altyapıya sahip, alanında öncü bir firmadır. Ancak, geçtiğimiz yıl itibarıyla sözleşmemizin haksız bir şekilde feshedilmesi ve şirketimizin aktif yangınlara müdahale etmesinin engellenmesi, sektörde ciddi bir gerilemeye yol açmıştır. MGI Savunma’nın devre dışı bırakılarak, yangın söndürme alanında yeterli deneyime sahip olmayan yeni firmalara yönelinmesi, Türkiye’deki yangınların kontrol altına alınmasını zorlaştırmış ve yangınların daha da ilerlemesine neden olmuştur. Dahası, MGI’ın ihale yasaklısı olmasıyla birlikte ihaleye yeni katılan firmalar geçtiğimiz yıllara oranla fiyatları 2-3 katı fiyat teklifi yapmıştır ve tecrübesiz firmalar ihaleyi almıştır. Örneğin 4 adet ağır sınıf helikopter için 3 yıl boyunca ödenecek tutar MGI’ın geçtiğimiz 3 sene içerisinde 50 adet helikopterle yapmış olduğu yangın söndürme faaliyetlerinden çok daha yüksek finansal bir yük oluşturmuştur. Bu durum hem kaynak israfına yol açmakta hem de Türkiye’nin yangınla mücadele kapasitesini ciddi şekilde sekteye uğratmaktadır. Bu yapılan teklif hem OGM’nin maliyetini daha da arttırmış olup hem de devletimize de ağır bir mali yük oluşturmaktadır.

Saygılarımızla,

MGI SAVUNMA ULUSLARARASI TİC. LTD. A.Ş.