Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Faiz neden enflasyon sonuç” tezi ile başlayan düşük faiz döneminde TL’nin değer kaybını önlemek amacıyla 20 Aralık 2021'de getirilen kur korumalı mevduat (KKM) sistemi işe yaramadı. 7 aylık geçici frenlemenin ardından dolar/TL tekrar 18 sınırına dayandı.
Merkez Bankası’nın 2021 yılının eylül ayında yüzde 14’e indirdiği politika faizinden sonra artan döviz talebiyle dolar Aralık 2021’de hızla yükselerek 18 TL’yi aşmış, bunun üzerine dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın yerine Nureddin Nebati getirilmişti.
KKM’nin başlamasıyla dolar 13.03 TL’ye kadar gerilemişti. Ancak aradan geçen 7 ayda dolar/TL yeniden 18 TL sınırına dayandı. Dolar 17.99’a kadar çıktı.
Kur farkları Hazine ve TCMB tarafından ödeniyor. Bu ödeme halkın vergileriyle yapılıyor. KKM için bütçeden mart, nisan ve mayısta 37.2 milyar lira ödeme yapıldı. Ayrıca ek bütçeye bu iş için 40 milyar TL kondu.
Kur korumalı mevduat sisteminin başkan beri yanlış olduğunu vurgulayan Ekonomist Erol Taşdelen, şunları söyledi:
"22 Temmuz itibarıyla KKM’da biriken para 1.1 trilyon TL, bunun dolar karşılığı 62.4 milyar dolar, 7 Ocak’ta bankalarda yabancı para mevduat karşılığı 256.5 milyar dolardı. 22 Temmuz sonunda 233.4 milyar dolar. Yani 23.1 milyar dolarlık döviz mevduatı azalmış, bunun hepsinin KKM’ye gittiğini varsaysak bile KKM’lerin üçte ikisi TL mevduattan açılan hesaplardan oluşuyor.
Yabancı paradan KKM açanların kur farkını Merkez Bankası ödüyor, fakat TL’den KKM açanların kur farkını Hazine ödüyor. Hazine’nin ana geliri de vergiler.
Parası olmayana gitmesi gereken sosyal transferler parası olana gidiyor. Bu kabullenilecek bir durum değil. Sürdürülebilir de değil. Ek bütçeden KKM için 40 milyar TL alındı ve şimdiden o para bitti. Enflasyona göre döviz kurlarının kendini güncellediğini düşünürsek ortaya inanılmaz bir KKM maliyeti çıkacak demektir. Kimse şu anda kurun ne olacağını da öngöremiyor."
Prof. Dr. Burhan Şenatalar ise KKM ile ekonomide kaybolan güvenin geri gelmediğini vurgulaayarak, KKM’nin ancak mevduatı olanı koruduğunu ifade etti. Şenatalar, “Bütçeyi böyle mantıksızca harcamanın uzun ömürlü olamayacağını herkes gördü. Hükümet öyle hatalar yaptı ki, iddia edildiği gibi şubat-martta ekonominin düzlüğe çıkma ihtimali de yok. İnada dayalı, rasyonel olmayan yaklaşımla olumlu sonuç beklenemez” diye konuştu.
