Sözcü yazarı Çiğdem Toker, "Örtülü ödenek ve bahçe bakımı" başlığıyla kaleme aldığı yazısında önemli bilgileri paylaştı. Toker'in yazısı şu şekilde: Yoksulluk derinleşirken bütçe tercihlerinin önemi daha çok artar. Yeni açıklanan kasım ayı bütçe rakamlarını görmüşsünüzdür. Örtülü ödenek harcamalarıyla ilgili haberleri okudunuz mu? Haberi olmayan okurlar için paylaşalım. Bütçede “gizli hizmet gideri” olarak anılan örtülü ödeneği, yasayla Cumhurbaşkanı (ve sınırlı olarak bazı kuruluşlar) kullanabiliyor. Kasım ayı örtülü ödenek harcaması 279 milyon 878 bin TL olmuş. Bu tutarın anlamı nedir? Örneğin, tam olarak 120 bin 429 adet asgari ücret. Başka deyişle, her biri ev geçindiren birer insan olan 120 bin 429 asgari ücretlinin hak ettiği tutar, nereye gittiği hiçbir zaman açıklanmayacak olan milli menfaatlere harcanmış. 279 BİN VİDEO ÇEKİLSE Başka bir yerden bakalım: Pandemiden etkilenen müzisyenlere hepi topu 1000 TL devlet desteği sunmak için “Video çekip yollayın” diyor ya iktidar. Diyelim ki, bu koşulu yerine getiren 279 bin 878 müzisyen video gönderse ve tümü 1000 TL'lik bu desteği “hak etse” bütçeden çıkacak para, kasım ayı örtülü ödenek harcaması kadar. Öte yandan bu tutar geçen yıl aynı dönemine göre ciddi bir artış gösteriyor. 2019 Kasım ayındaki gizli hizmet gideri yaklaşık19 milyon TL'ydi. YAKLAŞIK 2 MİLYAR TL Toplam önemlidir. Yıl boyunca, yani ocak-kasım dönemini içine alan 11 aylık örtülü ödenek harcaması 1 milyar 858 milyon TL'ye ulaşmış. Eski parayla ifade etme gereği artık var: Bu, 2 katrilyon TL'ye yakın bir tutardır. Aralık ayında yapılacak harcamayla yıllık toplamın 2 milyar TL'yi aşacağını öngörebiliriz ki; bu da 2019 harcamasına (2 milyar 73 milyon TL) çok uzak olmayabilir. İhtiyat payı bırakalım tabii. BAHÇE HARCAMALARI 64 MİLYON Bu köşenin düzenli okurları hatırlayacaktır. Bütçe harcamalarında son dönem dikkatli baktığımız kalemlerden biri “bahçe malzemesi alımları ile yapım ve bakım giderleri”. Neden dikkatli baktığımızın cevabı ise sayısı ve hacmi artan saraylarla bağlantılı. Beştepe'dekine külliye, Okluk'takine yerleşke dediklerine bakmayın. Her ikisinde de (Ahlat'ı da eklemek lazım) peyzaj projelerine büyük önem verildi. Sarayların yapımı, kamu binalarının devleşmesiyle birlikte devletin bahçe malzemesi ile yapım ve bakım giderleri büyük artış gösterdi. Son bütçe rakamlarına göre, kasım ayında bahçe malzemesi ve bakımı için 9 milyon 66 bin TL harcandı. Bu kalemden yapılan harcama geçen yılın aynı dönemi yani 2019 yılı kasım ayında 6 milyon 12 bin TL'ydi. Yaklaşık 3 milyon yani eski parayla 3 trilyon TL'lik bir artış var ki, sadece artış tutarı 1290 kişinin asgari ücretine denk. Son veriyle birlikte ocak-kasım döneminde bütçeden bahçe malzemesi, yapım ve bakımı için harcanan paranın 64 milyon TL'yi geçtiği ortaya çıkıyor. Bu tutar 2019 yılı toplam bahçe harcamasının 4 milyon TL üzerinde (2019 yılı bahçe harcaması 60.7 milyon TL'ydi.) MARMARİS'TEN MEKTUP Okluk Koyu'na yapılan Yazlık Saray'la ilgili yazılarımın ardından Marmarisli bir okurdan mektup aldım. Adı bizde saklı. Okurum, proje yapılırken sözlü olarak öğrendiği bilgileri paylaşıyor. Tabii ki teyit edilmesi gerekiyor ancak bu haliyle bile haber değeri taşıdığı için sizlere aktaracağım. Okurum, bir doların yaklaşık 3 TL olduğu zamanlarda, “proje maliyetinin 120 milyon dolar olarak konuşulduğunu” ancak sonuçlandığında gerçekleşen maliyetin bu tutarın çok üzerinde olduğuna inandığını belirtiyor. Artan inşaat maliyetleri, projenin büyümesi ve bilinmeyen başka birçok ödemeler dikkate alındığında haksız sayılmaz. İzin, görüş, onay gibi pek çok yasal prosedür eksikliği bulunduğu belirtilen Okluk Yerleşkesi konusunda somut bilgilere ulaştığımda yeniden paylaşacağım. Şanlıurfa'ya 21/b'li şehir hastanesi Şehir hastanelerinde Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modelinden vazgeçileceğinin işaretini, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca geçen yıl vermişti. Koca, bundan böyle şehir hastanelerinin “bütçe kaynaklarıyla” yapılacağını belirtmişti. “Bütçe kaynağı” deyince eskiden akla rekabete açık ihaleler gelirdi. Ama eskidendi tabii. “Yeni normal”de Sağlık Bakanlığı açık usul yerine, rekabete ve kamuoyu bilgisine kapalı 21/b usulünü tercih ediyor. 21/b usulüyle ihale edilen “yeni nesil” şehir hastanelerini ağustos sonundan bu yana bu köşeden açıklıyorum. Kamuoyuna duyurulmayan kapalı ihaleleri, davetli şirketleri, teklif tutarlarını, resmi yatırım programındaki maliyet ile ihaleye çıkan tutarlar arasındaki büyük maliyet farklarını paylaşıyorum. (Halkı, bütçeyi doğrudan ilgilendiren bilgilerin kamuoyunda yaygınlaşmasından, TBMM'de gündeme gelerek tartışılmasından memnunum. Sonuçta gazetecilik başka nedir ki.) ANTALYA İHALESİNE NE OLDU ? Şehir hastanelerinde 21/b usulüne geçildiğinden bu yana dört ihale yapıldı: Samsun, Antalya, Aydın ve Trabzon. Fakat Sağlık Bakanı Koca, TBMM bütçe müzakereleri sırasında, konu yeni nesil şehir hastanelerine geldiğinde bu ihaleleri sayarken Antalya ihalesini atlıyor. Aynısı, cumartesi Genel Kurul'daki bütçe görüşmelerinde de oldu. Koca, CHP Balıkesir Milletvekili Fikret Şahin'in konuya ilişkin eleştirilerini cevaplarken bakın nasıl konuştu: “Genel bütçe kaynaklarımızla yaptığımız şehir hastanelerimizi de hizmete almaya devam ediyoruz. Bu kapsamda 3 şehir hastanemizin Samsun, Aydın, Trabzon ihale süreçleri genel bütçeden tamamlanmış olup inşaat çalışmasına başlanmaktadır. Bunun dışında 1750 yataklı Şanlıurfa her biri biner yataklı Ordu, Denizli, Sakarya, Diyarbakır, Antalya, Rize ve 750 yataklı Mardin şehir hastanelerimizin ihalelerini de sırayla yaparak 2023 yılından önce hizmete açmayı planlıyoruz.” Bakan Koca. Bakanlığının Eylül'de yaptığı 1000 yataklı Antalya Şehir Hastanesi ihalesini yine atladı. Bu da ihalenin büyük olasılıkla iptal edildiği anlamına geliyor. Nedenlerini öğrenirsem yazacağım. Şanlıurfa ihalesine 4 davet Bugün Koca'nın yapılacağını söylediği yeni bir ihale haberi vereceğim. 15 Aralık Salı günü, 1700 yataklı Şanlıurfa Şehir Hastanesi'nin ihalesi yine 21/b usulüyle yapıldı. Davet edilen firmaların, diğer şehir hastanesi ihalelerine davet edilenler olduğunu aşağıdaki tabloda görebilirsiniz: ŞİRKET TEKLİF (TL) Kolin +Nesma……………………………………… 2.144.000.000 YDA İnşaat………………………………………… 2.199.000.000 Limak İnşaat……………………………………….. 2.350.000.000 REC Uluslar arası……………………………….. 2.400.000.000 (Yalnızca tek tur tekliflerine ulaşabildim. İkinci tur ve sonucu da öğrendiğimde sizlerle paylaşacağım.) Önemli sayılabilecek bir not düşelim: Bakan Koca, TBMM kürsüsünden Şanlıurfa şehir hastanesinin 1750 yataklı olacağını söylemişti. Ulaştığım ihale kaydında 1700 yatak ifadesi yer alıyor. (Şehir hastanesi ihalelerinde yatak sayısının maliyet hesabında ne kadar önemli bir değişken olduğunu biliyoruz. Kamuya zarar, şirkete kâr yazan bir değişken! Aradaki farkın nereden kaynaklandığı önemli.) Sağlık Bakanlığı'nın planlarına göre Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin'e “şehir hastanesi” nitelikli büyük hastaneler yapılırken; Batman, Kars, Muş, Siirt ve Şırnak'a da 500 yataklı hastane yatırımları gerçekleştirilecek. Bodrum'a hastane cezası mı? Ülkenin en önemli turizm merkezlerinden Bodrum'da ilçe nüfusuna yetecek bir hastane yok. Sağlık Bakanlığı bütçe görüşmelerinde, 2012'de ihale edilmesine karşın inşaatı duran ve çürümeye terk edilen hastanenin akıbeti kendisine yer bulamadı. Buna karşılık Diyanet İşleri Başkanlığı'nın Bodrum'da 10 dönümlük arazide ‘külliye' için çalışmalara başladığı bildiriliyor. Pandemi döneminde Bodrum'un hastaneye mi külliyeye mi daha çok ihtiyacı olduğunun cevabı belliyken, iktidarın Bodrum'u hastanesiz bırakmakmaktaki ısrarı “cezalandırmak”tan başka bir ihtimali akla getirmiyor. Ama kimi?