Bu ücretler temizlik, çevre gideri, havuz masrafları şeklinde faturalar şişirilerek daireleri satan firmaların baştan yaptıkları dayatmacı anlaşma ve sözleşmelerle sömürülmeye devam edecek mi? Lüks sitelerde aidatların hızla yükselmeye başlaması kiracıları sıkıntıya sokmaya başladı. Uzmanlar "Aidatların kira bedelini aşmaması gerekiyor" dedi. İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerdeki site ve apartman aidatları, ev sahipleri ve kiracılar için ekonomik anlamda önemli bir yük oluşturmaya başladı. Büyükşehirlerde site ve apartmanlarda oturanlar, son zamanlarda ekonomik daralmanın yanı sıra aidatlardaki yüksek oranda şikayetçi olmaya başladı. Oturulan binada asansör, güvenlik görevlisi, havuz, spor salonu, otopark ve maaşlı hizmetlinin bulunması gibi konfor ve sosyal alan hizmetlerinden yararlanılması konusundaki çeşitlilik, ödenecek aidatların oranının belirlenmesinde en temel faktörleri oluşturuyor. Yapılan araştırmalar da aidatların özellikle lüks sitelerde neredeyse 1500 TL'ye ulaştığını gösterdi. ’APARTMAN VE SİTE HAYATININ ANAYASASI YÖNETİM PLANLARI’ Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, aidat belirlenmesi ve itiraz edilmesi ile ilgili önemli bilgiler paylaştı. Kat Mülkiyeti Kanunu’nun, aidatlar konusunda belli hükümler düzenlediğini, temel maddenin ise aidat toplama konusu olduğunu belirten Kiraz, "Aidat, apartman görevlisi, güvenlik ve sigorta gibi kalemlerde tüm bağımsız bölümlere, yani dairelere eşit dağıtılıyor. Diğerleri ise arsa payı oranında katılımı düzenliyor. Kanun burada bir husustan bahsediyor, diyor ki; Aksine bir hüküm yoksa. Bu da yönetim planları. Bir ev alırken, işyeri satın alırken tapu ve belediyeye giderek taşınmaz üzerinde takyidat var mı bakıyoruz ama yönetim planı okuma alışkanlığımız yok. Oysa yönetim planları apartman ve site hayatının anayasası. Bu noktayı çok atladığımız için sorunlar ortaya çıkıyor." dedi. ’1 ARTI 1 İLE 4 ARTI 1 DAİREDE OTURANLAR AYNI AİDATI ÖDÜYOR’ Sistemdeki eşitsizliği dikkati çeken Kiraz, vatandaşın yönetim planını bilmemesi nedeniyle adil olmayan durumlar yaşadığını ifade etti. Kiraz, "Yönetim planlarında 1 artı 1 daire de, 4 artı 1 daire de eşit öder yazıyor. Bu adil değil ama yönetim planı bu sistemin anayasası olduğu için uymak zorundayız. Bu durumda ne yapacağız? Toplanacağız ve 5'te 4 çoğunluğa ulaşacağız. Ancak o zaman yönetim planını değiştirerek adilane bir yönetim planı hazırlayacağız" diye konuştu. ’ASANSÖR DEĞİŞTİRİLECEKSE KİRACI ÖDEMEK ZORUNDA DEĞİL’ Vatandaşın kanuna ve yönetim planlarına yeterli ilgili göstermemesi nedeniyle haklarını bilmediğini ifade eden Kiraz, "İşletme bütçesi, yani o binayla ilgili apartman görevlisi, güvenlik, ortak aydınlatma gibi sitenin günlük yaşamını sağlayan her türlü giderine ev sahibi de kiracı da dahildir. Ancak yatırım bütçesi taşınmazın kiracısını ilgilendirmeyen tarafıdır. Asansör değiştireceğiz, binamızı demirbaş malzemeler alacağız kiracı bu harcamaya katılmak zorunda değil. Örneğin havuz ve spor salonu gibi yerler ortak alan ama diyelim bir sinema salonu açmak istediniz veya bir bebek odası açılması kararı alındı. Bunlara burayı kullanmayan kimsenin katılma zorunluluğu yok. Buna dikkat edilmeli" diyerek, kiracılara önemli bilgiler verdi. ’20 KİŞİ BELİRLİYOR 100 KİŞİ MAĞDUR OLUYOR’ Aidatların belirlendiği yönetim planlarının, Kat Malikleri Genel Kurulu’nda kabul edildiğini kaydeden Kiraz "Kat Malikleri Genel Kurulu toplantılarına katılan bir toplum değiliz. Bu toplantılar önce 100 kişiyle başlıyor sonra 20'lere düşüyor. Yani 16-20 kişinin kararıyla belirlenen aidatlarla çok fazla insanı mağdur edebiliyor. Genel Kurul kararına 6 ay içinde itiraz hakkı var. Ancak istenilen aidat kaleminin çok usulsüz olması gerekiyor ki mahkeme iptal kararı versin. Bu nedenle mutlaka yüzde 51'i bulmak ve o genel kurula katılıp aidat oranlarını değiştirmek gerekiyor" dedi. ’AİDATTA TEK SINIR KİRAYI GEÇMEMESİ’ Aidatların çoğunlukla güvenlik bedeli nedeniyle yüksek olduğunu belirten Kiraz, "Herkesin şikayeti ve aidatların en yüksek kalemi güvenlik. Adres yine genel kurul" dedi. Kiraz aidatlarda sadece kiracılar için bir üst sınır olduğunu da ifade ederek; bu sınırın da ’kirayı geçemeyeceği’ şeklinde konulduğunu belirtti. İTİRAZ ETSENİZ DE FARKETMİYOR, EN YÜKSEK KALEM GÜVENLİK Site sakinleri ise aidatların yüksekliğinden şikayet ederek, genel kurula katılmalarına rağmen değiştiremediklerini ifade ediyor. Konu ile ilgili görüş belirten kiracı Yıldırım Konuksever (53), "300 TL aidat ödüyorum. Çok yüksek, bu sıralar çok fazla zamlar üst üste biniyor. İtiraz da edemiyoruz. Israr ettiğinizde de çıkmanızı istiyorlar. Aidatın içinde neler olduğunu yazıyorlar ama güvenlik ve kapıcı giderleri. Yüzme havuzumuz bile olmamasına rağmen bu tutarı ödüyoruz. Kiracı olduğum için genel kurula da katılamıyorum" dedi. Gaye Toptaş (50) ise 600 TL aidat ödediğini belirterek, "Güvenlik, peyzaj ve hizmetlilerin paraları var. Çok yüksek. Kiranın yarısı gibi bir şey. Kirayı veriyorsun ama aidat kira gibi onu da düşünmen lazım. Ev sahibinin de kiraya verirken de düşünmesi lazım. Kuru otlar böcekler, bir de güvenlik. Normal bir geliri olan insan için çok yüksek. Herkesin mi 15 bin TL geliri var. Genel Kurula itiraz etseniz de hiç fark etmiyor. Dilekçe veriyorsunuz ama fark etmiyor. Belli bir kesimin elinde kat maliklerinin kararıyla bu para böyle oluyor. Çoğunda dışardan yönetici var zaten" ifadelerini kullandı. Kiracı ve mal sahiplerinin şikayetlerinin yanı sıra apartman yöneticisi Gökhan Gürlek (59) ise masrafların yüksekliğinden yakındı. Gürlek, "Bina temizliği ve güvenlik. En çok para tutan güvenlik. Aidatların düşmesi için elektronik güvenliğe geçmek gerek. Kapı ve garaj girişlerine elektronik güvenlik tedbiri alınırsa düşebilir. Bir takım ek gelir kaynakları bulmaya çalışıyoruz. 1000 TL aidat çok anormal bir rakam ama. Orada çok anormal şeyler oluyordur demektir" diye konuştu.