Değerli okurlarım, bu yazımda hem hukuksal hem de ticari yönü olan iki önemli kavram olan çek ve senet ile ilgili, yararlı olacağı inancıyla birtakım bilgiler vereceğim. Çek nedir? Çek, kıymetli evrak niteliğine sahip bir kambiyo senedi olup, bir havalenin ödenmesi için çıkarılan teyit emri. Çek, bir borç senedi ya da senetlerde olduğu gibi belli bir süre sonunda senet bedelinin ödenmesi vaadi değildir. Çekler, ancak bankalar üzerine keşide edilebilir ve çek olarak bankalarca çıkarılan çek karneleri kullanılabilir. Bankalar dışında bir kimse üzerine çek keşidesi, havale niteliğindedir ve bu durumda çeklere ilişkin kurallar uygulanmaz. Çek düzenleyen sahibine "keşideci", çekin muhatabı ve meblağı alacak kişiye "lehdar", ödeme yapacak olan tarafa da "muhatap" denir. Bankada bir karşılığı olmadan düzenlenen yada ibraz edildiğinde karşılığı bulunmayan çeklere "karşılıksız çek" denir. Çekin üzerinde lehdarın adı yazılı ise "nama yazılı çek", lehdarın adı bulunmuyorsa "hamiline çek" ten söz edilir. Hamiline çek, (hamil: taşıyıcı) çeke sahip olan kişiye ödenir. Birçok Avrupa Birliği ülkesinde, çekin karşılığının hesapta bulundurulmaması idari yaptırıma bağlanmıştır. Bir kişinin çek tanzim edebilmesi için banka ile çek sözleşmesi imzalaması gerekmektedir. Ayrıca çekte vade olmadığı (günümüzde çıkarılan çok sayıda torba kanunla çeklerin vadeleri uzatılmak suretiyle çek adeta bir kredi aracı haline getirilmiş olsa da) için çekler görüldüğünde ödenir. 5941 Sayılı Çek Kanunu gereğince çek, ticari bir ilişkiden kaynaklı tacirler arasında borç ödeme aracıdır. Belirttiğimiz üzere, Türkiye'de çek, "ileri vadeli çek uygulaması" nedeniyle fiilen bir "ödeme aracı" olmaktan uzaklaşmış, bono gibi kullanılan bir kıymetli evrak haline gelmiştir. Türkiye'de çekin karşılığının hesapta bulundurulmaması halinde cumhuriyet savcılıkları tarafından “çek düzenleme yasağı” ve “çek hesabı açma yasağı" yaptırımları uygulanmaktadır. Senet nedir? Hukukta senet, bir vakanın delilini teşkil etmek üzere bir kişi (veya kurum) tarafından imzalanan (veya inkar edilmez şekilde onaylanan) ve imzalayanın aleyhine delil teşkil eden yazılı belgedir. Bu anlamda senet, iki tarafın da imza atarak onayladığı bir kontrat (akit)'ten farklıdır. Senet genelde bir mali (borçlanma) veya mülkiyet ilişkisinin (tapu, hissedarlık) kabulü şeklindedir. Senet kelimesi Arapça sanad 'dan gelir, yani dayanak noktası, bir iddianın dayanağı anlamına gelir. Senet, halk arasında yaygın olarak bono (borç senedi) yerine kullanılan bir vadeli alacak terimi olmakla birlikte başka tür senetler de vardır. Borç senetleri iktisadi mahiyeti itibarıyla kredi vasıtasıdır. Ayrıca ödeme, ispat ve teminat vasıtası olarak da kullanılır. Hukukta bahsi geçen ve adında "senet" olan pek çok belge, bir hukuki iddianın delilini oluşturur. Bunların bazı örnekleri aşağıda listelenmiştir: Hisse senedi; Anonim ortaklıklar tarafından çıkarılan ve anonim ortaklığın sermayesine belirli bir katılma payını temsil eden kıymetli evrak. Tapu senedi; Devlet tarafından düzenlenen, bir emlağın tapu sicilinde belli bir kişi üzerine kayıtlı olduğunu kanıtlayan belge. Emre muharrer senet (bono); Borçlu tarafından adı belirtilen bir alacaklıya verilen belli bir miktardaki bir paranın belli bir süre sonunda, kayıtsız ve şartsız ödeneceğini gösteren bir belgedir. Kambiyo senedi; Borçlu, bu belgeye sahip kişiye belgede belirtilen şartlara göre ödeme yapacağını vadeder. Bonodan farklı olarak kambiyo senedi hamilinedir, bu yüzden bir başkasına devredilebilir. Avalli senet; Borçlunun borcunu ödememesi halinde onun yerine ödemeyi yapacak kefilin de imzaladığı borç senedi. Emtia senedi; Bir mağaza veya nakliye şirketine teslim edilen mallara karşılık alınan bir cins makbuzdur, senedi veren tarafın o malları istek halinde geri verme zorunluluğunu belgeler. Devlet iç borçlanma senedi; Devletin bir borcu ödeyeceğine dair bir teminattır. Gelir ortaklığı senedi; Gelir getiren bir kamu kuruluşunun gelirinin belli bir yüzdesine hak veren belgedir.