Nüfusu 500 binin üzerindeki Diyarbakır'ın merkez Bağlar ilçesinin Kaynartepe, Muradiye, Körhat, Yeniköy, Fatih, 5 Nisan ve Yunus Emre Mahallelerine yerleşen binlerce Suriyeli sağlık sektörünü de tıkamış durumda. Bu mahallelerin değişik semtlerinde açılan Aile Sağlığı Merkezlerinde iki veya üç doktor görev yaparken, buna karşın her doktorun binlerce Suriyeli kayıtlı hastası bulunuyor. Muradiye Mahallesi’ndeki aile sağlığı merkezinde görevli bir doktorun kendi kayıtlı hastalarıyla ilgili tuttuğu istatistikler sağlık sektörünün ne denli bir çıkmazın içinde olduğunu da ortaya koydu. DÜZENSİZ ADRES SAĞLIK TAKİBİNİ DE ZORA SOKUYOR ASM'de bir doktorun kayıtlı 3409 hastasından, 1151'inin Suriyeli olduğu, günlük 100'ün üzerinde muayene edilen hastadan 60'ının yine Suriyeliler olduğu öğrenildi. Sığınmacı oldukları için sürekli adres ve şehir değişikliği yapmaları da sağlıkçıları ciddi sıkıntıya sokuyor. İkamet değişikliği yapan kayıtlı hastaların bildirimde bulunmadıkları için doğum öncesi ve sonrası takibini yapamayan doktorlar il sağlık müdürlüklerince idari soruşturmalara maruz kalıyorlar. Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Dr. Elif Turan “TÜRKÇE KONUŞ’ DEDİM, BANA ‘SEN TÜRK MÜSÜN’ DEDİ” Türkiye'de dünyaya gelen çocukların kendilerini Suriye'de sandıklarını belirten Aile Sağlığı Merkezinde görevli bir doktor, 7 yaşındaki bir Suriyeli hasta çocukla yaşadığı diyalogu şöyle özetliyor: *Annesiyle tedavi için gelmişti. Şikâyetlerini Arapça dile getirince ben de ‘Sen okula gidiyorsun, Türkçeyi öğrenemedin mi? Neden Türkçe konuşmuyorsun' diye sorunca bana ‘Neden, sen Türk müsün?' diye cevap verdi. *Yani çocuk okula gittiği halde halen Türkiye'de olduğunun bile farkında değil. Popülasyonları çok kontrolsüz ve buna rağmen vurdumduymaz davranıp sıklıkla ikamet ve telefon değiştiriyorlar” dedi. “İŞLER ARAPSAÇINA DÖNDÜ” Şehir, adres ve telefon değişikliği yaparken gerek bağlı oldukları aile hekimliğine, gerekse Göç İdaresine bilgi vermedikleri için o kişinin kendisinde kayıtlı göründüğünü ve bundan dolayı soruşturmalara maruz kaldıklarını belirten aile hekimi, şu ifadeleri kullandı: *Gebe bir hastamın doğum öncesi ve sonrası takibini haliyle yapamadım. Bebeğin topuğundan kan alınması, aşılarının takibi ve annenin doğum sonrası kontrollerini yapamadığım için hakkımda soruşturma açıldı. *Sonra bu kadının kocasıyla Diyarbakır'dan Samsun Canik'e taşındığını tespit ettik. Bir diğeri bende kayıtlı iken Trabzon'a gitmiş ve orada doğum yapmış. *Aramızda dilden kaynaklı iletişim sorunu olduğu için bazen doğru tanı ve teşhiste konulamıyor. *Bu da hem bizim, hem de hastalar için sorun oluyor. Hastaların yüzde 80'ini Halep ve İdlib'ten gelen Araplar oluşturuyor. *Ben Arapça bilmediğim için aramızda iletişim sorunu oluyor. Bazıları Suriye'ye gidip dönmüyor, bazıları ölüyor, kayıtlardan düşümü yapılmıyor ve bu nedenle de her şey Arapsaçına dönüyor. HASTA SAYISINDA TÜRK VATANDAŞINI GEÇTİLER İlçedeki bir Aile Sağlığı Merkezinin verilerine göre, Suriyeli hasta sayısı Türk vatandaşlarından daha fazla. 2015 yılında kayıtlı hastalardan 6733'nün Türk vatandaşı 7055'inin Suriyeli, 2016'da 8422'sinin Türk vatandaşı, 11007'sinin Suriyeli, 2017'de 8264 hastanın Türk vatandaşı 10900'ünün Suriyeli olduğu ortaya çıktı. 2018'de 9952 hastanın Türk vatandaşı, 9140'ının Suriyeli, 2020'de 8318 hastanın Türk vatandaşı, 5446'sının Suriyeli, 2021'de 10256 hastanın Türk vatandaşı, 7688'inin Suriyeli, 2022'de 3359 hastanın Türk vatandaşı, 2420 hastanın Suriyeli olduğu tespit edildi. GÖÇMEN SAĞLIĞI MERKEZİ AÇILINCA ASM'LERDE DÜŞÜŞ OLDU Hastane ve ASM'lerin içinden çıkılamaz bir hal alması üzerine Bağlar İlçesine 2018'de Göçmen Sağlığı Merkezi açılmasıyla Suriyeli hasta sayısının bu tarihten itibaren T.C vatandaşlarının altına gerilediği bildirildi. Bu merkezde ise Afganistan ve Suriye uyruklu üç doktor ile yine Suriye uyruklu hemşire ve sağlık memurları görev yapıyor. EN ÖNEMLİ PROBLEM İLETİŞİM SORUNU Rakamları SÖZCÜ'ye değerlendiren Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Dr. Elif Turan da, mültecilere sağlık hizmeti sunumunda en önemli problemin dilden kaynaklı iletişim sorunu olduğunu belirterek, “Sağlık hizmeti sunarken o kişiyle aynı dili konuşuyor olmak lazım ki, doğru teşhis konulabilsin. Aynı dili konuşamayınca sorun anlaşılamıyor. Sürekli adres değişikliğine bağlı olarak da iletişim kurulamıyor. Hasta takibi yapılamayınca sağlıkçılar soruşturmalara maruz kalıyor ve performans cezası olarak aile hekimlerimiz cezalandırılıyor” dedi.