Sarıbal: Fındıkta üreticiye 'zararına satış' dayatılıyor

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, 2025 fındık rekoltesi ve üreticilerin fiyat beklentilerini değerlendiren bir açıklama yaptı. Sarıbal, kilogram başına 175-200 TL arasında değişen üretim maliyetine karşın, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) açıkladığı 190-200 TL'lik alım fiyatının üreticilere 'zararına satış' dayattığını vurguladı. Ferrero'nun stratejilerine göre belirlendiği iddia edilen fiyat politikalarını eleştiren Sarıbal, iktidarın fındık üreticisine bir kez daha sırtını döndüğünü belirtti.

Sarıbal, açıklamasında Türkiye'nin dünya fındık üretimindeki yerini ve ihracat rakamlarını paylaştı. Dünyada en fazla üretilen ikinci sert kabuklu meyve olan fındığın dikim alanlarının yüzde 70'inin Türkiye'de olduğunu ve dünya üretiminin yüzde 65'ini karşıladığını hatırlattı. 2024 yılında 123 ülkeye 323 bin ton iç fındık ihraç edilerek 2,6 milyar dolarlık döviz geliri sağlandığını, bunun 2015 yılındaki 2,8 milyar dolarlık rekorun ardından en yüksek ikinci gelir olduğunu belirtti. İhracatın yüzde 46'sının Almanya ve İtalya'ya yapıldığını da ekledi. Ancak, Sarıbal, Türkiye'nin tarımda net ithalatçı olmasına rağmen, ekolojik üstünlüğe sahip olduğu fındıkta son 22 yılda toplam 39 milyar dolar ihracat geliri sağladığını da vurguladı.

Nisan 2025'te yaşanan şiddetli donun fındık üretimini olumsuz etkilediğine dikkat çeken Sarıbal, TARSİM verilerine göre 2,7 milyar TL'lik zararın 1,4 milyar TL'sinin Ordu'da yaşandığını söyledi. Rekolte tahminlerindeki farklılıkları eleştiren Sarıbal, TÜİK'in 520 bin ton, Uluslararası Sert Kabuklu Meyveler Konseyi'nin 610 bin ton, Tarım Bakanlığı'nın ise 449 bin ton olarak açıkladığı rekolte rakamlarını karşılaştırdı. Bu rakamın önceki yıla göre yüzde 39'luk bir düşüşü ifade ettiğini belirten Sarıbal, Ordu'daki rekoltenin ise 202 bin tondan 64 bin tona düştüğünü, yani yaklaşık yüzde 68'lik bir azalma olduğunu söyledi. Üretici örgütlerinin ise gerçek rekoltenin 300-350 bin ton civarında olduğunu belirttiğini de ekledi. Sarıbal, TMO'nun 190-200 TL'lik alım fiyatının üreticilere zarar verdiğini, fiyatların Ferrero'nun stratejilerine göre belirlendiğini ve fındık fiyatlarının rekolte tahminleri üzerinden oynanan oyunlarla bilinçli şekilde baskılandığını savundu. Devletin üreticiye destek olması gerektiğini, borçların ertelenmesi ve ürün kayıplarına ilişkin tazminatların gerçek gelir kaybı esas alınarak hesaplanması gerektiğini vurguladı. Ayrıca Fiskobirlik'in yeniden ayağa kaldırılması gerektiğini ve fiyat belirleme süreçlerinde üretici örgütlerinin de söz sahibi olması gerektiğini ifade etti.