Faizlerin yükseltilmesine kendi köşesinde tepki gösteren eski yazar, yeni başkan, faizlere dokunmadı. Peki uygulanan politik faizde yanlış yoksa Naci Ağbal neden görevden alındı? Merkez Bankası ansızın faiz indirme kararı alabilir mi? Ekonomi gündemimizi meşgul eden soruları BASE Stratejik Araştırma Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı Murat Sururi Özbülbül, Ebru Güngör'ün programına konuk oldu ve önemli açıklamalarda bulundu. BASE Stratejik Araştırma Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı Murat Sururi Özbülbül'ün kanalımıza yapmış olduğu açıklamalardan öne çıkan satır başları şöyle: “NACİ BEY FAİZLERİ ARTIRDI DİYE Mİ ALINDI?” Merkez Bankasının ne söylediği değil kimin ne zaman ne söylediği önemli. İkidir aykırı atamalar yapılıyor, çağdaş merkez bankası anlayışına aykırı atamalar. Naci Bey faizleri artırdı diye mi alındı? Faizler değişmediyse neden görevden alındı? “YATIRIMCILAR HUKUK'UN VE DEMOKRASİNİN GÜVENLİ OLDUĞU ÜLKEYE YATIRIM YAPAR” Naci beyin görevden alındığı sıralarda dolar 7.20 civarıydı, görevden alındığında 8.40'lara çıkmıştı, faiz hattı doğru ise Naci Bey neden görevden alındı, mantığı nedir? 84 milyon olarak biz yapmadık, tek kişi yaptı. Atanması da acayip bir karardı, alınması da, tek adamlık rejimlerinin böyle sonuçlar doğurması kaçınılmaz bir durumdur. Bu kadar radikal değişen ortamlarda kim yatırım yapsın? Parasını hukukun ve demokrasinin geçerli olduğu ülkelere ya da güvenli yatırım araçlarına yatırır. “FAİZ SEBEP, ENFLASYON SONUÇ” GEÇERLİ BİR TEORİ OLSA, NOBEL ÖDÜLÜ BİLE ALINIR” Ben iktisatçıyım, yeni kavramlara da teorilerde açığım ama ortaya atılanların bilimsel bir izahı olması lazım. Geçerli bir teori sunulsa Nobel İktisat Ödülü bile alırsınız. Yeni atanan başkanın da, Cumhurbaşkanının teorisini destekleyen bir kişi olduğunu biliyoruz. Bu durumda merkez bankasının faizleri indireceği beklentisini herkes taşımaktadır. Bu sebeple merkez bankasının yapacağı açıklamaları kimse ciddiye almaz çünkü bir gece yarısı kararıyla faizler indirilebilir. “FAİZ ÖNEMLİDİR VE AYNI ZAMANDA ÖNEMLİ DEĞİLDİR” Faiz önemlidir aynı zamanda çok da önemli değildir. Batık iş adamına ne faiz teklif ederse etsin kimse para vermez çünkü önce paranın geri döneceğinin garantisinin olmasıdır. Paranın geri dönmeyeceği kişi ya da kurum ne kadar faiz verirse versin para bulamaz. Biz ülke olarak uluslararası piyasalarda yüksek risk gurubuna girdik. Değeri bu kadar dengesiz olan para birimimizle hangi ülkeden para bulalım? Basamadığımız parayı geri ödemek için döviz bulmamız lazım peki bu döviz için karşılığında ne vereceğiz? Merkez bankasında rezerv olsa borç ödemekte sıkıntı olmaz ama bizim kasamız ekside. “TÜRKİYE CUMHURİYETİ 2001 KRİZİNDEN DAHA DA VAHİM DURUMDA” Türkiye Cumhuriyeti 2001 krizinde bile bu kadar vahim bir duruma düşmemişti. Ben bir ekonomistim, kahin değilim, ön görülebilir ekonomilerde bütün ekonomistler tahminde bulunabilir ve bu da büyük oranda tutar çünkü ekonomiye saygılı ülkelerde bu kadar oynaklık olmaz. Bizde bir gece yarısı yapılan açıklamayla her şey değişebilir. Saray da neler olduğunu ya da olacağını bilemeyiz, bir gece yarısı faizleri 5-10 puan artıralım da diyebilirler ya da düşürelim de diyebilirler. Kötü yönetilen ekonomilerde paranın değeri hep düşer, Venezuela örneği gibi, petrol kaynakları var ama parasıyla yumurta bile alamazsınız. “128 MİLYAR DOLAR'IN NEREDE OLDUĞUNU BİLİYORUZ” 128 milyar dolar kayıp değil, nerede olduğunu biliyoruz. İktidar söyledi yerini, şirketlerin döviz hesaplarında ya da yastık altlarında hatta altın olan kısmı da kadınların kollarında bilezik olarak duruyor dedi. Belki bir gün onu da toplayabilirler, ABD'de olmuştu, bütün altınlarınız getirin diye genelge yayınlanmıştı. O yüzden 128 milyar doların nerede olduğunu biliyoruz ama geri almak mümkün değil. “KRİPTO PARA, ALTIN GİBİ DEĞERLİDİR ÇÜNKÜ İSTEDİĞİNİZ KADAR BASAMAZSINIZ” Kripto paralar basılırken de satılırken de hiçbir yerden izin istemeye gerek duymuyor. Aslında bugün hayatımızda kullandığımız birçok para dijital para, kredi kartı, banka kartı ya da yaptığım EFT'ler dijital paradır. Zaten çok yakın zamanda kağıt para ortadan kalkacak. Kripto paraların belli bir üretim sayısı vardır. Örneğin a kripto parası sadece 21 milyon adet üretilecektir gibi. Aynı altın gibi, yer altında bulunan altının bizim için değeri yok. Önce çıkartılıp işlenmesi gerektir ki bu yüzden bizim için kıymetlidir. Kripto para da bu yüzden değerlidir. Bir kişinin ya da kurumun ağzından çıkacak kararlara bağlı değildir. İstediğiniz zaman basamazsınız ama kağıt parada istediğiniz zaman karşılık göstermeden basabilirsiniz. İstediğiniz kadar nasıl altın basamıyorsanız aynı şey kripto para için de geçerlidir. Ekonomik aktörler için en büyük tehdit devletlerin istediği zaman para basabilmesidir ama dijital parada bu mümkün değildir. Bizde çıkartılan alım satım yasağının ne kadar yapılabileceğini dijital teknoloji gösterecek. Bunlar boşu boşuna tartışma yaratacak, güven sarsacak işlerdir.