Türkiye'nin orman ekosistemleri tehlike altında: 'Kritik bir eşikteyiz'

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Ufuk Özkan, Türkiye'nin orman ekosistemlerinin sıcaklık artışı, kuraklık ve insan baskısı nedeniyle ciddi tehdit altında olduğunu vurguladı. Uzun dönem ortalamalarına göre Türkiye genelinde maksimum sıcaklıklarda 3,2 santigrat derece artış ve ortalama sıcaklıklarda yüzde 15'lik bir artış yaşandığını, yağışlarda ise en az yüzde 30'luk bir azalma olduğunu belirten Dr. Özkan, bu durumun ormanlardaki su stresini artırdığını dile getirdi.

Dr. Özkan, 2021 yılındaki büyük yangınların ardından Türkiye'de orman yangınlarına bakış açısının değiştiğini, yangınların artık sadece çevre felaketi değil, su temini, biyolojik çeşitlilik, gıda güvenliği ve insan yaşamını tehdit eden çoklu bir afet krizi haline geldiğini ifade etti. Ormanların sadece ağaçlardan ibaret olmadığını, toprak koruma, mikroklima düzenleme, biyolojik çeşitlilik sağlama ve karbon yutağı oluşturma gibi hayati işlevlere sahip olduğunu hatırlatan Dr. Özkan, yangın sonrası bu hizmetlerin ciddi oranda yok olduğunu ve ormanın kendini yenileme sürecinin yıllar alabileceğini söyledi.

Yangın riski nedeniyle iğne yapraklı türlerin yerine zeytin, incir gibi meyve ağaçlarının dikilmesi önerilerine değinen Dr. Özkan, bu yaklaşımın ciddi ekolojik riskler barındırdığını belirtti. Ege ve Akdeniz bölgelerinde binlerce yıllık ekolojik rekabet sonucunda çam gibi iğne yapraklı türlerin baskın hale geldiğini, bu türlerin yerine tarımsal amaçlı meyve ağaçları dikilmesinin orman ekosisteminin yerini tutmayacağını ve ormanın sunduğu bütünsel ekosistem hizmetlerini karşılamayacağını vurguladı. İklim değişikliğinin etkisiyle orman yangınlarının artık sadece yaz aylarına özgü bir tehdit olmadığını, yılın geneline yayılmış bir risk yönetimi ve mücadele süreci gerektiğini belirten Dr. Özkan, tüm paydaşların ve vatandaşların daha dikkatli ve duyarlı davranması gerektiğini, kamu kurumlarına destek olunması gerektiğini ve afet meydana gelmeden önce risk analizini yaparak gerekli planlamaları yapılması gerektiğini sözlerine ekledi.