Zeytinlikler Madene Feda Ediliyor!

Türkiye’nin zeytinde dünya sıralamasındaki yerini tehlikeye atacak torba yasa teklifi Meclis gündeminde. Yasa geçerse, madencilik faaliyetleri için zeytinliklerin taşınmasının önü açılacak. Uzmanlara göre bu, zeytin ağaçları için ölüm fermanı anlamına geliyor.

Çiğdem Toker'in aktardığına göre, TBMM Genel Kurulu'nda görüşmeleri süren torba yasa teklifinde yer alan bir madde, zeytinlik alanların “taşınabilir” ilan edilmesini öngörüyor. Teklifin içeriğindeki koordinatlar ise Yeniköy-Kemerköy ve Yatağan termik santrallerine kömür sağlayan maden sahalarını işaret ediyor. Bu durum, teklifin adrese teslim olduğuna dair endişeleri artırıyor.

Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Dr. Mustafa Tan’ın aktardığı veriler, zeytin ağaçlarının taşınmasının pratikte “kurutulması” anlamına geldiğini gösteriyor. Örnek olarak Balıkesir Burhaniye’de BOTAŞ hattı için taşınan 45 zeytin ağacından yalnızca 5’i tutmuş, onlar da henüz meyve vermemiş. Tan’a göre, zeytinliklerin 10 yıl süreyle başka bir yere taşınıp kiralanması, ağaçların meyve verebilmesi için yeterli değil.

Portekiz’de zeytin ağacını taşımak ekolojik suç sayılıyor. İspanya’da otoyol çalışması için taşınan ağaçların %60’ı kısa sürede kurudu. Yunanistan’da altın madeni için yerinden edilen Koroneiki türü zeytin ağaçları ürün kalitesini yitirdi. FAO da 2023’te, zeytin ağaçlarının taşınmasının sürdürülebilir tarım hedefleriyle bağdaşmadığını açıkladı.

CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, TBMM’de yaptığı konuşmada Türkiye’nin fosil yakıt teşviklerinde dünya lideri olduğunu hatırlattı: “IMF verilerine göre Türkiye yılda 152 milyar dolar dolaylı ve doğrudan teşvik sağlıyor. Bu kaynaklar madenciliğe değil, temiz enerjiye yönlendirilmeli.”

Yatağan’dan gelen köylüler, günlerdir Ankara’daki Cemal Süreya Parkı’nda teklifin geri çekilmesi için nöbette. CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır da destek açıklamasında bulundu.

Türkiye’nin zeytincilikte elde ettiği uluslararası başarı, kamu-özel sektör ve sivil toplumun uzun yıllara dayanan ortak çabasının ürünü. Ancak bu kanun teklifi geçerse, yalnızca tarım değil, iklim krizine karşı en önemli savunma hatlarından biri olan zeytinlikler de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacak.

Uzmanlara göre, bu yasanın kabulü, yalnızca ekonomik değil, çevresel ve kültürel olarak da telafisi mümkün olmayan bir kayba neden olacak.