Tiamin olarak da adlandırılan B1 vitamini, vücutta özellikle sinir sisteminin işleyişi için önemli rol oynayan suda çözünen bir vitamindir. B1 vitamini eksikliği vücutta ciddi rahatsızlıklara neden olabilir. Memorial Şişli Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Yeliz Zıhlı Kızak, “B1 vitamini (tiamin) faydaları, B1 vitamini eksikliğinin belirtileri ve B1 vitamini ihtiyacını karşılamak için hangi gıdalar tüketilebilir?” gibi konular hakkında bilgi verdi.
B1 vitamini (Tiamin) nedir?
B1 vitamini diğer bir adıyla tiamin, B grubu vitaminleri içerisinde ilk bulunan vitamindir. Neredeyse hücrelerin tümü tarafından kullanılır. B1 vitamini alınan besinlerin enerjiye dönüşmesini sağlamakla görevlidir. Tüketilen karbonhidratların enerjiye dönüşmesini sağlar. B1 vitamini, B kompleksinin tüm vitaminleri gibi suda çözünen bir vitamin olup vücutta depolanmadığı için günlük olarak alınması gerekir. Tiamin sayesinde üretilen enerji beyin, sinir sistemi, kas, kalp ve mide-bağırsak fonksiyonlarında önemli rol oynar.
B1 vitamini (Tiamin) faydaları nelerdir?
B1 vitamini besinler yoluyla alınan bir vitamindir. B1 vitaminin vücutta önemli işlevleri bulunmaktadır. B1 vitamini; besinlerin enerjiye dönüştürülmesinde görevlidir ve beyin fonksiyonları ve beyinde enerji üretimi için gereklidir. B1 vitamini çeşitli sinir fonksiyonlarını da destekler. Kalp ve damar sağlığını korur, bağırsak ve sindirim sağlığını destekler ve göz sağlığını koruyucu özelliktedir. ‘Öğrenme’ gibi beyin fonksiyonları, büyüme ve gelişim için gereklidir. B1 vitamini sigara ve alkolün zararlı etkilerini azaltır, güçlü bir anti-oksidandır ve deriyi yaşlanma belirtilerine karşı koruyucudur.
B1 vitamini (Tiamin) hangi besinlerde bulunur?
Vücut uzun vadede B1 vitamini depolayamaz bu nedenle besinler yoluyla alınmalıdır.
B1 vitamini ısıya, UV ışınlarına ve oksijene karşı da hassastır. Besinlerdeki içeriği saklama ve hazırlamaya bağlı olarak değişebilmektedir. B1 vitamini eksikliği genellikle sağlıklı ve dengeli bir diyetle kolayca önlenebilir. B1 vitaminin bulunduğu bazı besinler şunlardır; tahıllar, (bulgur, kabuğu tam ayrılmamış pirinç, mısır, tam buğday, çavdar vb.) hayvansal ürünler, (karaciğer, böbrek, et, süt, yumurta, balık vb.) baklagiller (nohut, kuru fasulye, soya fasulyesi, nohut vb.) ve fındık, ceviz, fıstık, ay çekirdeği gibi yağlı tohumlardır.
Günlük B1 vitamini (Tiamin ) ihtiyacı ne kadardır?
Günlük B1 vitamini ihtiyacı yetişkin kadınlarda 1,1 mg, yetişkin erkeklerde 1,2 mg’dır. Hamile ve emziren kadınlarda günlük B1 vitamini ihtiyacı 1,4 mg’a çıkar. Sporcularda ise günlük ihtiyaç 6-8 mg’dır.
B1 vitamini (Tiamin) eksikliği belirtileri nelerdir?
B1 vitamini vücut tarafından besinler yoluyla temin edilir. Vücut yeterli B1 vitamini temin etmezse eksiklik belirtileri ortaya çıkar. Yeme bozuklukları, bazı karaciğer hastalıkları, Crohn hastalığı, çölyak hastalığı ve alkol bağımlılığı B1 vitamini eksikliğine neden olabilir. Çok fazla kahve, siyah çay veya çiğ balık tüketenler B1 vitaminini yiyeceklerden tam olarak alamayabilir. Bu gıdalardaki bazı bileşenler B1 vitamini emilimini engeller. B1 vitamini eksikliği belirtileri şunlardır; sinir hücrelerinin hasarına bağlı psikolojik rahatsızlıklar, unutkanlık, kafa karışıklığı, ayaklarda yanma, batma hissi, duyu kayıpları, kas ağrıları ve hareket etmede zorlanma, uyku bozuklukları, yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı, sindirim sistemi hastalıkları (şişkinlik, kabızlık vb.), kalp rahatsızlıkları, cilt hastalıkları, görme bozuklukları ve kronik halsizliktir.
B1 vitamini (Tiamin) eksikliğinde görülen hastalıklar nelerdir?
Kalıcı B1 vitamini eksikliği bazı hastalıklara neden olabilmektedir. Bu hastalıklar; Beriberi hastalığı, Wernicke Korsakoff sendromu (alkole bağlı) ve Leigh’s sendromu (ensafomiyelopati)’dur.
Beriberi hastalığı
B1 vitamini eksikliği ciddi bir boyuttaysa ve bu uzun süreli olarak gerçekleşmişse, Beriberi hastalığı olarak bilinen klinik tabloya yol açabilir. Sinir sistemini etkileyen Beriberi hastalığı hala gelişmekte olan ülkelerde yetersiz beslenme nedeniyle görülmektedir. Beriberi hastalığı, özellikle bacaklarda önemli bir fonksiyonel bozulmaya yol açan kas atrofisi, kalp yetmezliği, ödem veya şiddetli depresyon gibi semptomlara neden olabilmektedir.
İki farklı Beriberi formu vardır:
Kuru Beriberi, ağırlıklı olarak nörolojik bozuklukların meydana geldiği nörolojik olarak vurgulanan B1 vitamini eksikliği formunu tanımlar. Bunlara örneğin kas zayıflığı, refleks bozuklukları ve duyu bozuklukları dahildir.
Islak Beriberi, kardiyovasküler sistem hastalıklarının sıklıkla meydana geldiği ödemli vitamin eksikliği formunu tanımlar.
Wernicke Korsakoff sendromu
Wernicke-Korsakoff Sendromu B1 vitamini (tiamin) eksikliğinde oluşan bir hastalıktır. Genellikle kronik alkol kullanımının sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca yetersiz beslenme, yeme bozuklukları, kanser, AIDS, obezite cerrahisi, doku nakli veya kemoterapi sonucunda da oluşabilmektedir. (Memorial)
