Merkez Bankası ve TÜİK anketleri: Ekonomi yönetimine güvensizlik zirvede

Merkez Bankası (MB) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Haziran 2025'te açıklanan sektörel güven endeksleri ve reel sektör güven endeksi anket sonuçları, iktidara, ekonomi yönetimine ve uygulanan ekonomik programa yönelik güvensizliği ortaya koyuyor. MB'nin imalat sanayii ve reel sektör işletmeleriyle yaptığı Reel Sektör Güven Endeksi (RKGE) anketi, güvensizliğin Haziran ayında zirve yaptığını gösterdi.

1842 işletmeyle yapılan MB anketinde, işletmelerin geçmiş üç aydaki ve gelecek üç aydaki satış, sipariş, üretim ve istihdam beklentilerinin olumsuz olduğu belirlendi. RKGE, haziranda mayısa göre 0,2 puan düşerek 98,4 oldu. 100-200 puan aralığında değerlendirilen bu endekste 100'ün altı güvensizlik, endişe ve beklentilerdeki kötüleşmeyi gösteriyor. Genel ekonomik gidişat, sipariş miktarı ve istihdam beklentileri güvendeki azalışı tetikledi. Mayıs ayında da RKGE 98,6 seviyesine gerilemişti. Ekonomi yönetimine güven erozyonu, son 10 ayın en yüksek seviyesine ulaştı.

Reel kesim güvenindeki sert düşüş, sanayideki kapasite kullanım oranlarındaki (KKO) belirgin azalma ile kendini gösteriyor. MB anketine göre, imalat sanayiinde KKO, haziranda mayısa göre 0,7 puan düşerek yüzde 74,4'e indi. Bu oran, üretim ve istihdamda ciddi bir gerilemenin ve gelecek aylarda daha da kötüleşmenin sinyalini veriyor. TÜİK'in anketlerinde ise perakende ticaret ve inşaatta sert düşüşler yaşandığı, turizm sezonunun başlamasına rağmen hizmet sektöründe güven endeksinin yüzde 0,4 arttığı, perakende ticarette yüzde 2,5, inşaatta ise yüzde 1,7'lik aylık güven kaybı olduğu görülüyor. İnşaat sektöründe girdi maliyetlerindeki artışlar güven endeksini 86,9 puana kadar düşürdü. Tüketici Güven Endeksi (TÜGE) ise haziranda 85 puan olarak açıklandı, hane halklarının mevcut ekonomik durumunu yansıtan alt endeks 69 puanla dibe vurdu. MB ve TÜİK anketlerinin sonuçları, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in 'program çalışıyor' açıklamalarının aksine, geniş kesimlerde memnuniyetsizliği ve geleceğe yönelik kaygıları gösteriyor.